۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
الف) بناى تعبدى عقلا بر بقاى حالت سابقه: اين دليل، مشتمل بر دو مقدمه زير بوده كه پس از بيان، توسط آخوند رد شده است و شارح نيز دليل دوم او را رد مىكند: | الف) بناى تعبدى عقلا بر بقاى حالت سابقه: اين دليل، مشتمل بر دو مقدمه زير بوده كه پس از بيان، توسط آخوند رد شده است و شارح نيز دليل دوم او را رد مىكند: | ||
#همه عقلاى عالم، عملاً پاىبند به حالت سابقه هستند؛ يعنى اگر به چيزى در گذشته يقين داشته باشند و بعد، در بقاى آن شك كنند، به شك خود اعتنايى نكرده و به همان يقين سابق، ترتيب اثر مىدهند؛ | |||
#هر بناى عقلايى، حجت نيست، بلكه بناى عقلا بايد مورد تأييد شارع مقدس قرار گرفته باشد؛ | |||
ب) ظن به بقاء: اگر چيزى قبلا متيقن بوده و بعد نسبت به بقاى آن شك شود، ملازمه با ظن به بقاء داشته و نوعى اطمينان به بقاى آن حاصل مىشود؛ | ب) ظن به بقاء: اگر چيزى قبلا متيقن بوده و بعد نسبت به بقاى آن شك شود، ملازمه با ظن به بقاء داشته و نوعى اطمينان به بقاى آن حاصل مىشود؛ | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۸: | ||
د) روايات: [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|مرحوم آخوند]]پس از اشكالاتى كه بر ادله سابق اقامه مىكنند، دليل روايات را ذكر كرده و با تمسك به آن، قائل به «حجيت استصحاب بهطور مطلق» مىشوند. اين روايات، عبارتند از: | د) روايات: [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|مرحوم آخوند]]پس از اشكالاتى كه بر ادله سابق اقامه مىكنند، دليل روايات را ذكر كرده و با تمسك به آن، قائل به «حجيت استصحاب بهطور مطلق» مىشوند. اين روايات، عبارتند از: | ||
#صحيحه زراره كه در آن، از امام(ع)، در مورد مراتب مختلفى از خواب و اينكه آيا موجب بطلان وضو مىشوند يا نه؟، سؤال مىشود. | |||
#:اين روايت، از دو جنبه سند و دلالت، بررسى شده است. شارح، معتقد است كه اگر دلالت اين روايت ثابت شود، ساير روايات، كمتر قابل مناقشه خواهند بود، زيرا اخبارىها بيشتر در مورد همين روايت بحث و نظر دارند؛ | |||
اين روايت، از دو جنبه سند و دلالت، بررسى شده است. شارح، معتقد است كه اگر دلالت اين روايت ثابت شود، ساير روايات، كمتر قابل مناقشه خواهند بود، زيرا اخبارىها بيشتر در مورد همين روايت بحث و نظر دارند؛ | #روايت ديگرى از زراره كه در مورد طهارت از خُبث و نجاست ظاهرى لباس مصلى، سؤال شده است. | ||
#:اين روايت، داراى شش فقره بوده كه عبارتند از: اشاره به يقين و علم تفصيلى؛ مطرح شدن علم اجمالى؛ سخن از ظن و احتمال اصابت نجاست به لباس؛ آمدن علم اجمالى؛ شبهه موضوعيه و ديدن نجاست در اثناء نماز؛ | |||
#روايتى كه در آن، از امام(ع) در مورد كسى كه بين اتيان ركعت سوم و چهارم نماز شك كند، سؤال مىشود. | |||
#:شيخ انصارى، معتقد است كه اين روايت، نمىتواند مدرك استصحاب باشد، زيرا مخالف شيوه همه فقها و موافق نظر عامه است كه آخوند، به آن پاسخ داده است؛ | |||
اين روايت، داراى شش فقره بوده كه عبارتند از: اشاره به يقين و علم تفصيلى؛ مطرح شدن علم اجمالى؛ سخن از ظن و احتمال اصابت نجاست به لباس؛ آمدن علم اجمالى؛ شبهه موضوعيه و ديدن نجاست در اثناء نماز؛ | #روايتى است مبنى بر اينكه اگر كسى يقين به حكم شرعى يا موضوع داراى حكم شرعى داشته باشد و سپس در بقاى اين حكم يا موضوع شك كند، به اين شك اعتنا نمىشود و بايد يقين سابق، ادامه پيدا كند. | ||
#:شيخ انصارى، معتقد است كه اين روايت، ظهور در«قاعده يقين و شك سارى» دارد، نه استصحاب، ولى آخوند نظر ايشان آن را نپذيرفته و آن را رد مىكند؛ | |||
#مكاتبهاى با امام(ع) است كه در آن شخصى مىنويسد: من شك مىكنم كه آيا اين روز، هنوز شعبان است يا رمضان داخل شده و امام(ع) مىفرمايند: به آن چيزى كه يقين داريد عمل كنيد. | |||
شيخ انصارى، معتقد است كه اين روايت، نمىتواند مدرك استصحاب باشد، زيرا مخالف شيوه همه فقها و موافق نظر عامه است كه آخوند، به آن پاسخ داده است؛ | |||
شيخ انصارى، معتقد است كه اين روايت، ظهور در«قاعده يقين و شك سارى» دارد، نه استصحاب، ولى آخوند نظر ايشان آن را نپذيرفته و آن را رد مىكند؛ | |||
شيخ انصارى معتقد است كه اين روايت، قوىترين روايتى است كه دلالت بر استصحاب مىكند، ولى آخوند بر اين باور است كه هيچ ربطى به استصحاب و شك در بقاى يقين سابق ندارد. | شيخ انصارى معتقد است كه اين روايت، قوىترين روايتى است كه دلالت بر استصحاب مىكند، ولى آخوند بر اين باور است كه هيچ ربطى به استصحاب و شك در بقاى يقين سابق ندارد. | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹۲: | ||
در ادامه، ضمن بررسى جريان استصحاب در احكام وضعى و تكليفى، تنبيهات استصحاب بيان شده است كه پارهاى از آنها عبارتند از: | در ادامه، ضمن بررسى جريان استصحاب در احكام وضعى و تكليفى، تنبيهات استصحاب بيان شده است كه پارهاى از آنها عبارتند از: | ||
#بررسى فعلى بودن يقين سابق و شك لاحق در استصحاب؛ | |||
#جريان اين اصل در مؤديات امارات؛ | |||
#استصحاب كلى قسم اول، دوم و سوم؛ | |||
#جريان استصحاب در امور قاره و غير قاره؛ | |||
#استصحاب تعليقى؛ | |||
#استصحاب احكام شرايع سابقه؛ | |||
#حجيت يا عدم حجيت مثبتات اصول و امارات. | |||
در پايان، تعارض اصول عمليه با يكديگر، در دو مقام، بررسى شده است: | در پايان، تعارض اصول عمليه با يكديگر، در دو مقام، بررسى شده است: | ||
#تعارض استصحاب با ساير اصول عمليه غير تنزيليه نقليه و عقليه؛ | |||
#تعارض دو استصحاب كه بر دو گونه است: | |||
الف) علم اجمالى نسبت به كذب يكى از دو استصحاب و نقض حالت سابقه موجود نيست، بلكه نسبت به هر دو مستصحب، جداگانه يقين سابق و شك لاحق وجود دارد و مناط براى جريان استصحاب در هر دو مورد موجود است؛ | الف) علم اجمالى نسبت به كذب يكى از دو استصحاب و نقض حالت سابقه موجود نيست، بلكه نسبت به هر دو مستصحب، جداگانه يقين سابق و شك لاحق وجود دارد و مناط براى جريان استصحاب در هر دو مورد موجود است؛ | ||