۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابی ' به 'ابی'
جز (جایگزینی متن - 'ابی ' به 'ابی') |
|||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
'''الوزراء'''، از آثار ابوالحسن هلال بن محسن بن ابراهیم صابی (448-359ق) است که در آن، دوران قدرت وزرای خلافت عباسی را شرح داده است؛ ولیکن نسخه خطی این کتاب ناقص است و همه مطالب به ما نرسیده است و آنچه در اثر حاضر آمده مطالبی مربوط به دوران ابن فرات، ابن خاقان و ابن جراح است که آن هم در مواردی کامل نیست. | '''الوزراء'''، از آثار ابوالحسن هلال بن محسن بن ابراهیم صابی(448-359ق) است که در آن، دوران قدرت وزرای خلافت عباسی را شرح داده است؛ ولیکن نسخه خطی این کتاب ناقص است و همه مطالب به ما نرسیده است و آنچه در اثر حاضر آمده مطالبی مربوط به دوران ابن فرات، ابن خاقان و ابن جراح است که آن هم در مواردی کامل نیست. | ||
نام دیگر این کتاب عبارت است از: «تحفة الأمراء فی تاریخ الوزراء» و به نام‌های «أخبار الوزراء» و «کتاب الوزراء» و «تاریخ الوزراء» نیز مشهور است و آن را عبدالستار احمد فراج تصحیح کرده است. | نام دیگر این کتاب عبارت است از: «تحفة الأمراء فی تاریخ الوزراء» و به نام‌های «أخبار الوزراء» و «کتاب الوزراء» و «تاریخ الوزراء» نیز مشهور است و آن را عبدالستار احمد فراج تصحیح کرده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
#نویسنده خودش در سیستم اداری خلافت عباسی اشتغال به کار داشته و از جمله در کتاب حاضر به این مطلب اشاره کرده است که در دوران صمصام الدوله در دیوان انشا مشغول بوده و حکایات و شکایات شاکیان و ستمدیدگان را زیر نظر جدش می‌نوشته و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص170 و نیز ر.ک: مقدمه کتاب، ص21</ref>. | #نویسنده خودش در سیستم اداری خلافت عباسی اشتغال به کار داشته و از جمله در کتاب حاضر به این مطلب اشاره کرده است که در دوران صمصام الدوله در دیوان انشا مشغول بوده و حکایات و شکایات شاکیان و ستمدیدگان را زیر نظر جدش می‌نوشته و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص170 و نیز ر.ک: مقدمه کتاب، ص21</ref>. | ||
#تحفة الأمراء بیان قسمتی از تاریخ خلافت عباسی در قالب شرح حوادث دوران وزارت ابن فرات ابوالحسن علی بن محمد و ابوعلی محمدبن عبیداللّه خاقانی (ابن خاقان ) و ابوالحسن علی بن عیسی بن داوود بن جراح (ابن جراح)، سه تن از وزرای المقتدر عباسی است. در خلال مطالب اصلی، پاره ای از اخبار وزرای دیگر عباسی به مناسبت آمده است. | #تحفة الأمراء بیان قسمتی از تاریخ خلافت عباسی در قالب شرح حوادث دوران وزارت ابن فرات ابوالحسن علی بن محمد و ابوعلی محمدبن عبیداللّه خاقانی (ابن خاقان ) و ابوالحسن علی بن عیسی بن داوود بن جراح (ابن جراح)، سه تن از وزرای المقتدر عباسی است. در خلال مطالب اصلی، پاره ای از اخبار وزرای دیگر عباسی به مناسبت آمده است. صابیضمن یادکرد از محمد بن عبدوس جهشیاری (متوفی 331) و محمد بن یحیی صولی (متوفی 335) و آثار آنان در تاریخ وزرا، کتاب الوزراء صولی را مشتمل بر «حشو زائد» دانسته است. وی تحفة الأمراء را به عنوان تتمه آثار آن دو، در زمان ابومنصور بهرام بن مافنه، وزیر (433-418) عمادالدین ابوکالیجار (باکالیجار) مرزبان بویهی (عمادالدین دیلمی)، تألیف کرده است<ref>ر.ک: مدخل تحفة الأمراء فی تاریخ الوزراء، در دانشنامه جهان اسلام، ج6، ص668</ref>. | ||
#تحفة الأمراء به جهت اشتمال بر رسایل و اسناد دولتی و گزارش‌های مستقیم از دستگاه خلافت، برای مطالعه تاریخ و ساختار اداری و سیاسی و اجتماعی عصر عباسیان و آگاهی از تأثیر نظام اداری ایرانی و احیاناً روم شرقی بر تشکیلات دیوانی اسلامی، ارزشمند بشمار می‌رود. این کتاب همچنین حاوی اخباری است که در منابع تاریخی دیگر دیده نمی شود؛ زیرا | #تحفة الأمراء به جهت اشتمال بر رسایل و اسناد دولتی و گزارش‌های مستقیم از دستگاه خلافت، برای مطالعه تاریخ و ساختار اداری و سیاسی و اجتماعی عصر عباسیان و آگاهی از تأثیر نظام اداری ایرانی و احیاناً روم شرقی بر تشکیلات دیوانی اسلامی، ارزشمند بشمار می‌رود. این کتاب همچنین حاوی اخباری است که در منابع تاریخی دیگر دیده نمی شود؛ زیرا صابیاز جوانی و در خدمت جدّ خود، ابواسحاق، به امور و مکاتبات دیوانی اشتغال داشته و در زمان فخرالملک ابوغالب محمد بن علی بن خلف، وزیر بهاءالدوله ابونصر فیروز، به ریاست دیوان رسایل بغداد ارتقا یافته است. این امر، امکان دسترسی او را به اسناد و مدارک دیوانی و بهره گیری از آنها در تألیف تحفة الأمراء فراهم ساخته و به اثرش اعتباری خاص بخشیده است. افزون بر این، صابیاز منابعی استفاده کرده است که حاوی اطلاعات دست اول بوده‌اند، مانند «أخبار خلفاء بنی عباس» تألیف ابوالفضل محمد بن احمد بن عبدالحمید کاتب، «تکملة کتاب بغداد» از عبیداللّه بن احمد بن ابیطاهر طیفور، «التاریخ» ثابت بن سنان مشتمل بر رویدادهای 295 تا 363، «نشوار المحاضرة و الفرج بعد الشدة» از قاضی ابوعلی محسن بن علی تنوخی و «کتاب الوزراء» صولی. او در جای جای کتاب خود اخباری از افراد مرتبط با دیوان‌ها و دستگاه دولتی نقل کرده است...<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
== وضعیت کتاب == | == وضعیت کتاب == | ||