معالم الإیمان في معرفة أهل القیروان: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR11697J1.jpg|بندانگشتی|معالم الإیمان فی معرفة أهل القیروان]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|معالم الإيمان في معرفة أهل القيروان  

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|عنوان داخلي : الـمسمي تکميل الصلحاء و الاعيان لمعالم الايمان في اولياء القيروان  

|-

|data-type='authors'|[[ابن دباغ، عبد الرحمن بن محمد]] (نويسنده)

[[خيالي، عبد المجيد]] (محقق)

[[کناني، محمد بن صالح]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربي

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏BP‎‏ ‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏6‎‏*  

|موضوع  

|data-type='subject'| 1.اسلام - سرگذشت نامه

3.مجتهدان و علما - سرگذشت نامه

|ناشر  

|data-type='publisher'|دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|لبنان - بيروت

|سال نشر  

|data-type='publishYear'|1426ق  

'''معالم الإیمان فی معرفة أهل القیروان'''، تألیف ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن علی بن عبدالله انصاری دباغ (متوفی 696) است که ابوالقاسم بن عیسی تنوخی (متوفی 829ق) آن را تکمیل کرده و بر آن حاشیه نوشته و با تحقیق عبدالمجید خیالی، عرضه شده است.

ترتیب تراجم کتاب، بر اساس تاریخ وفیات مترجمین بوده؛ البته تراجم صحابه، بر اساس سابقیتشان در اسلام مرتب شده است. ناگفته نماند که در برخی از موارد هم تقدیم و تأخیرهایی رخ داده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص26</ref>.

این اثر، تنها دربردارنده زندگی نامه اعلام نمی باشد، بلکه اطلاعات تاریخی، فکری و مذهبی مفیدی در آن ارائه شده است<ref>همان، ص25</ref>.

منابع و مراجعی که کنانی در نگارش این کتاب، از آن‌ها بهره برده است، عبارتند از: روایات شفاهی؛ «معالم الإیمان»؛ «طبقات علماء إفریقیا و تونس»؛ «کفایة المحتاج»؛ «الحلل السندسیة»؛ «شفاء الأبدان فی ذکر المتأخرین من صلحاء القیروان»؛ «سنن» ترمذی؛ «الضوء اللامع» سخاوی و...

در مقدمه محقق، ضمن اشاره به موضوع و اهمیت کتاب، زندگی نامه مختصری از نویسنده (عبدالرحمن دباغ) و مکمل آن (ابن ناجی)، ارائه گردیده و همچنین به اشکالات و خطاهایی که در اثنای تحقیق در کتاب یافت شده، اشاره شده است؛ خطاهایی نظیر: تصحیف؛ خطای نحوی مانند خلط بین فاعل و مفعول؛ خطای صرفی مانند خلط بین مفرد و جمع؛ خطای رسم الخطی مانند خلط بین الف ممدوده و الف مقصوره؛ خطای لغوی مانند تکرار بعضی از کلمات و جمل و...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص9-28</ref>.

در مقدمه مؤلف، به موضوع کتاب اشاره شده است<ref>مقدمه مؤلف، همان، ص37</ref>.

کتاب حاضر سندی معتبر و قاموسی جامع برای تراجم اعلامی از صحابه، تابعین و تابعین تابعینی است که از صدر اسلام تا زمان مؤلف در قرن هفتم هجری، به آفریقا - به صورت عام - و به قیروان - به صورت خاص - وارد شده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص23</ref>.

نویسنده پس از مقدمه، ابتدا به بیان فضایل شهرهایی از آفریقا که پس از اسلام فتح شده‌اند، از جمله قیروان پرداخته و خصوصیات و ویژگی‌های مساجد آن که عبارتند از: مسجد الأنصار (ساخته شده توسط رویفع بن ثابت انصاری، در 47ق)؛ مسجد الزیتونة (ساخته شده در سنه 93ق، توسط اسماعیل بن عبید انصاری)؛ مسجد ابی میسره (منسوب به ابی میسره)؛ مسجد الحبلی (ساخته شده توسط عبدالرحمن در سنه 100ق)؛ مسجد حنش صنعانی؛ مسجد علی بن رباح لخمی و مسجد عبدالله (منسوب به عبدالله بن زبیر و یا عبدالله بن سعد بن ابی سرح) را بیان نموده است. دو مسجد دیگر نیز به این مساجد، اضافه شده که عبارتند از مسجد «السبت» معروف به «الدمنة» (منسوب به ابومحمد انصاری دمنی ضریر) و مسجد «الخمیس» (ساخته شده توسط ابواسحاق ابراهیم بن مضاء)<ref>ر.ک: همان، ص23-24</ref>.

سپس به ذکر صحابه ای که به قیروان رفته‌اند پرداخته شده است که اولین آن‌ها، سپاهیان عبدالله بن ابی سرح عامری در زمان خلافت عثمان بن عفان در سال 27ق و پس از آن، سپاهیان معاویه بن خدیج سکونی سه مرتبه در سال 34، 47 و 50ق بوده است<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>.

در ادامه، به شرح حال اعلام صحابه، تابعین و تابعین تابعینی که به قیروان رفته یا در آن سکونت داشته‌اند، پرداخته شده است. اولین فرد معرفی شده، ابوسعید مقداد بن عمرو بهرانی قضاعی<ref>متن کتاب، ج1، ص93</ref> و آخرین نفر، ابوعبدالله محمد بن علی بن قاید اسماعیلی<ref>همان، ج4، ص209</ref> است.

از دیگر اعلام معرفی شده کتاب، می‌توان به ابوسعید مسیب<ref>همان، ص116</ref>؛ ابومحمد فضالة بن عمید انصاری اوسی<ref>همان، ص118</ref>؛ عقبة بن عامر جهنی<ref>همان، ص129</ref>؛ عبیدالله بن عمر بن خطاب<ref>همان، ص160</ref>؛ عبدالرحمن بن عباس بن عبدالمطلب بن ‌هاشم<ref>همان، ص161ق</ref>؛ ابوعمرو بهلول بن راشد رعینی<ref>همان، ص223</ref> و... اشاره نمود.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص73</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص76</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>.

==پانویس ==

<references />

== وابسته‌ها ==