۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '،م' به '، م'
جز (جایگزینی متن - '،ع' به '، ع') |
جز (جایگزینی متن - '،م' به '، م') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در اين واژه‌نامه كه بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده | در اين واژه‌نامه كه بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده شده، مسلك راغب چنين است كه نخست ماده را با معناى حقيقى‌اش مى‌آورد،آنگاه مشتقات آن را ياد مى‌كند،سپس معانى مجازى را با تبيين علاقۀ حقيقت و مجاز عرضه مى‌دارد.وى بر اين همه،اولاّ از قرآن،ثانيا از حديث و ثالثا از سروده‌ها و اقوال عرب گواه مى‌جويد.او همچنين به ياد كرد قراآت وارده،اقوال صحابه و تابعين و حكماء و نيز تفسير قرآن به قرآن،دست مى‌يازد.به عنوان نمونه در مادۀ«خبث»،ابتدا معناى حقيقى آن را ذكر مى‌كند،«الخبت»:المطمئن من الارض،و...سپس معناى مجازى را متعرض مى‌شود،«ثم استعمل الاخبات استعمال اللين و التواضع».بعد از آن علاقۀ حقيقت و مجاز را بازگو مى‌كند:«و العلاقة بينهما المشابهة»،پس از آن تفسير قرآن به قرآن را نمايان مى‌دارد، «قال الله تعالى:'''«و أخبتوا الى ربهم»'''،و قال:'''«بشّر المخبتين»'''اى المتواضعين،نحو'''«لا يستكبرون عن عبادته»'''.در ادامه جلوه‌اى ديگر از تفسير قرآن به قرآن را نشان مى‌دهد و مى‌نويسد:و قوله تعالى '''«فتخبت له قلوبهم»'''اى:تلين و تخشع.و الاخبات هنا قريب من الهبوط فى قوله تعالى:'''«و إنّ منها لما يهبط من خشية الله»'''با اين مثال مى‌توان بيان داشت كه مفردات راغب خود تفسيرى پر بار و عميق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونى را داراست. | ||
گاه به نقد و ردّ آراء ديگران(با ابراز نظرات و آراء خود)به نيكى مى‌پردازد و در اين حوزه از علوم،صاحب مرتبۀ اجتهاد است. | گاه به نقد و ردّ آراء ديگران(با ابراز نظرات و آراء خود)به نيكى مى‌پردازد و در اين حوزه از علوم،صاحب مرتبۀ اجتهاد است. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
راغب در مفردات به مؤلفات پيشينيان عنايت ويژه‌اى نشان داده و از كتبى چون«المجمل فى اللغة(ابن فارس)،الشامل فى اللغة(ابو منصور جبان)،تهذيب الالفاظ(ابن سكيت)، معانى القرآن(فرّاء)،المسائل الحلبيات(ابو على فارسى) | راغب در مفردات به مؤلفات پيشينيان عنايت ويژه‌اى نشان داده و از كتبى چون«المجمل فى اللغة(ابن فارس)،الشامل فى اللغة(ابو منصور جبان)،تهذيب الالفاظ(ابن سكيت)، معانى القرآن(فرّاء)،المسائل الحلبيات(ابو على فارسى)، معانى القرآن(زجاج)، [[العين]]([[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]])،تفسير ابومسلم اصفهانى،تفسير غريب القرآن(ابن قتيبة)،كتاب سيبويه، معانى القرآن(اخفش)، مجاز القرآن(ابو عبيدة)،الحجة للقراءات السبعه(فارسى)،غريب الحديث(ابن قتيبة)،غريب الحديث(ابو عبيدة)،الغريب المصنف(ابو عبيد)و...استفاده نموده است. | ||
در تفسير از على بن ابيطالب(ع)،[[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]،ابن عباس،ابن مسعود، عمر بن | در تفسير از على بن ابيطالب(ع)،[[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]،ابن عباس،ابن مسعود، عمر بن الخطاب، مجاهد، قتاده،حسن بصرى،شعبى،سفيان و برخى ديگر،نقل اقوال مى‌نمايد. | ||
از لغويين مانند:[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]،كسائى،سيبويه،يونس،ابو زيد،توزى،اصمعى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] مطالبى مى‌آورد.و در قرائت از حمزه،يعقوب و نقاش،نقل مى‌كند.اقوال جبائى،ابو القاسم بلخى و ابوبكر علاف را از متكلمين بازگو مى‌نمايد.و سخنان حكما را بدون ذكر افراد يادآور مى‌شود. | از لغويين مانند:[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]،كسائى،سيبويه،يونس،ابو زيد،توزى،اصمعى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] مطالبى مى‌آورد.و در قرائت از حمزه،يعقوب و نقاش،نقل مى‌كند.اقوال جبائى،ابو القاسم بلخى و ابوبكر علاف را از متكلمين بازگو مى‌نمايد.و سخنان حكما را بدون ذكر افراد يادآور مى‌شود. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
8-ذكر شرح حال مختصر از اعلام وارده. | 8-ذكر شرح حال مختصر از اعلام وارده. | ||
9-تهيۀ فهرست‌هاى 24 گانه در زمينۀ:آيات،قراآت شاذ،احاديث،آثار روايت شده، ابيات شعرى و انصاف آنها أعلام،كتب،اقوال حكماء،قواعد كلى در | 9-تهيۀ فهرست‌هاى 24 گانه در زمينۀ:آيات،قراآت شاذ،احاديث،آثار روايت شده، ابيات شعرى و انصاف آنها أعلام،كتب،اقوال حكماء،قواعد كلى در تفسير، مسائل لغوى، مسائل كلامى، مسائل اصولى، مسائل منطقى،حيوانات،اصنام،آراء راغب در تفسير و لغت،قبايل، مذاهب، مراجع و مصادر، مواد و موضوعات،فهرست منسوب،امثال عرب و اقوال آنها. | ||
در بخش دوم به شرح حال مؤلف در ابعاد مختلف شخصيتى،تأليفات و كتاب مورد بحث(مفردات) پرداخته است.بخش سوم را مقاله‌اى به نام«الشريعة و علم الحكمة»تشكيل مى‌دهد كه دربارۀ حكمت،اقسام آن،تبيين موارد باطل،جمع بين شريعت و حكمت و نمونه‌هايى از موارد جمع راغب بين شريعت و | در بخش دوم به شرح حال مؤلف در ابعاد مختلف شخصيتى،تأليفات و كتاب مورد بحث(مفردات) پرداخته است.بخش سوم را مقاله‌اى به نام«الشريعة و علم الحكمة»تشكيل مى‌دهد كه دربارۀ حكمت،اقسام آن،تبيين موارد باطل،جمع بين شريعت و حكمت و نمونه‌هايى از موارد جمع راغب بين شريعت و حكمت، مى‌باشد.بخش چهارم نيز معرفى نسخه‌هاى خطى چهارگانه و نسخه‌هاى مطبوع مفردات به همراه تصويرى از صفحات مختلف نسخه‌هاى خطى را در بر دارد. | ||
== چاپها == | == چاپها == | ||
محقق محترم چاپ حاضر را با امداد از چهار نسخۀ خطى فراهم و تحقيق نموده است.قبل از اين چهار چاپ مختلف داشته كه مشخصات آنها در صفحۀ 40 مقدمه آمده است.هر يك از نسخه‌ها،به تحقيق انديشمندى توانا انجام گرفته است،از | محقق محترم چاپ حاضر را با امداد از چهار نسخۀ خطى فراهم و تحقيق نموده است.قبل از اين چهار چاپ مختلف داشته كه مشخصات آنها در صفحۀ 40 مقدمه آمده است.هر يك از نسخه‌ها،به تحقيق انديشمندى توانا انجام گرفته است،از جمله، محمد سيد گيلانى، محمد الزهرى الغمراوى،دكتر محمد احمد خلف الله،نديم مدعشيلى،كه اين خود گوياى اهميت اين كتاب مى‌باشد. | ||
== نسخه حاضر == | == نسخه حاضر == | ||