اللمع في التصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ابونصر، عبدالله بن على سراج طوسى' به 'ابونصر، عبدالله بن على سراج طوسى ')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۳: خط ۶۳:


#مقدمات(شامل هجده باب): در اين‌جا، معنا و ماهيت تصوف و ويژگى‌هاى آن بيان شده است. در نظر ابونصر، دانشمندان حقيقى، عدل‌محور و وارثان پيامبرانند و آنان سه گروهند: محدثان، فقيهان و صوفيان. به همين ترتيب هر چند علوم فراوان است، ولى علم دين سه‌تاست: علم قرآن، علم سنت و علم حقايق ايمان و صوفيان حقيقى، دانشمندانى هستند كه علم حقايق ايمان دارند.
#مقدمات(شامل هجده باب): در اين‌جا، معنا و ماهيت تصوف و ويژگى‌هاى آن بيان شده است. در نظر ابونصر، دانشمندان حقيقى، عدل‌محور و وارثان پيامبرانند و آنان سه گروهند: محدثان، فقيهان و صوفيان. به همين ترتيب هر چند علوم فراوان است، ولى علم دين سه‌تاست: علم قرآن، علم سنت و علم حقايق ايمان و صوفيان حقيقى، دانشمندانى هستند كه علم حقايق ايمان دارند.
 
#احوال و مقامات(شامل نوزده باب): به نظر مى‌رسد كه «اللمع»، قديمى‌ترين اثرى است كه منازل عرفانى را در هفت مقام(توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توكل و رضا) و ده حال(مراقبه، قرب، محبت، خوف، رجا، شوق، انس، اطمينان، مشاهده و يقين) بيان و به‌صورت منظم طبقه‌بندى كرده است<ref>انصارى، ص 129 مقدمه مصحح</ref>.
2. احوال و مقامات(شامل نوزده باب): به نظر مى‌رسد كه «اللمع»، قديمى‌ترين اثرى است كه منازل عرفانى را در هفت مقام(توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توكل و رضا) و ده حال(مراقبه، قرب، محبت، خوف، رجا، شوق، انس، اطمينان، مشاهده و يقين) بيان و به‌صورت منظم طبقه‌بندى كرده است<ref>انصارى، ص 129 مقدمه مصحح</ref>.
#در باره برداشت‌هاى صوفيان از قرآن و پيروى از آن(شامل نه باب): در اين بخش، چگونگى فهم قرآن به‌وسيله اهل دل و سابقان و مقربان و ابرار و هم‌آهنگى تصوف با قرآن، مطرح شده است.
 
#اسوه بودن پيامبر(ص) و اقتدا به او(شامل چهار باب): در اين بخش، چگونگى پيروى مشايخ از پيامبر(ص) و روايات نبوى در مورد تساهل در مباحات آمده است.  
3. در باره برداشت‌هاى صوفيان از قرآن و پيروى از آن(شامل نه باب): در اين بخش، چگونگى فهم قرآن به‌وسيله اهل دل و سابقان و مقربان و ابرار و هم‌آهنگى تصوف با قرآن، مطرح شده است.
#مستنبطات(شامل پنج باب): در اين بخش، روش صوفيان در موضوع دريافت درست قرآن و حديث و استنباطهاى آنان در باره فضيلت پيامبر(ص) بر همگان و تفسير روايات نبوى مطرح است.
 
#صحابه پيامبر(ص)(شامل هفت باب): ويژگى و صفات و كلمات گروهى از ياران پيامبر(ص) و به‌خصوص خلفاى چهارگانه(ابو بكر، عمر، عثمان و على(ع)) و تأثيرگذارى آنان در صوفيان آمده است تا تذكرى براى پيمودن منازل سير و سلوك باشد.
4. اسوه بودن پيامبر(ص) و اقتدا به او(شامل چهار باب): در اين بخش، چگونگى پيروى مشايخ از پيامبر(ص) و روايات نبوى در مورد تساهل در مباحات آمده است.  
#آداب صوفيان(شامل بيست و شش باب): در اين بخش، آداب و رسوم متصوفه از چگونگى وضو و طهارت و نماز و زكات و صدقه گرفته تا دوستى و معاشرت و عيادت و... به‌صورت مفصل بيان شده است.
 
#در باره مسائل و اختلاف سخنان اهل تصوف در پاسخ‌هاى آنان(شامل دوازده باب): در اين بخش، مجموعه‌اى از پاسخ‌هاى صوفيان در مورد مسائل اختلافى، مثل روح، فقر، فنا، بقا، ذكر و... مطرح است.
5. مستنبطات(شامل پنج باب): در اين بخش، روش صوفيان در موضوع دريافت درست قرآن و حديث و استنباطهاى آنان در باره فضيلت پيامبر(ص) بر همگان و تفسير روايات نبوى مطرح است.
#مكاتبات، خطبه‌ها، اشعار، دعاها و رسائل صوفيان(شامل پنج باب): در اين بخش، نامه‌ها، ادعيه، وصيت‌نامه‌ها و اشعارى از صوفيانى همانند ابوعلى رودبارى، ذو النون مصرى، جنيد و شبلى ذكر شده است.
 
#سماع(شامل دوازده باب): در اين بخش، معنا و انواع سماع و طبقات شنوندگان آن و نيز حالات كاملان در هنگام سماع و... مطرح است.
6. صحابه پيامبر(ص)(شامل هفت باب): ويژگى و صفات و كلمات گروهى از ياران پيامبر(ص) و به‌خصوص خلفاى چهارگانه(ابو بكر، عمر، عثمان و على(ع)) و تأثيرگذارى آنان در صوفيان آمده است تا تذكرى براى پيمودن منازل سير و سلوك باشد.
#وجد(شامل شش باب): در اين بخش، ماهيت وجد و صفات اهل وجد، مطرح و مطالبى نيز از كتاب«وجد» نوشته ابوسعيد بن اعرابى نقل شده است.
 
#اثبات نشانه‌ها و كرامات صوفيان(شامل شش باب): در اين بخش، معناى آيات و كرامات و تفاوت اولياى خدا با پيامبران(ع) و روش إثبات كرامات اولياء و... آمده است.
7. آداب صوفيان(شامل بيست و شش باب): در اين بخش، آداب و رسوم متصوفه از چگونگى وضو و طهارت و نماز و زكات و صدقه گرفته تا دوستى و معاشرت و عيادت و... به‌صورت مفصل بيان شده است.
#در بيان مشكلات(شامل دو باب): در اين بخش، بيش از صد و پنجاه مورد از اصطلاحات دشوار رايج در بين صوفيان، مانند سر، قبض، بسط، سكر، صحو، شرب، فنا، بقا و... معنا شده است.
 
#در تفسير شطحيات و سخنانى كه ظاهرشان غلط و ناروا به نظر مى‌آيد، ولى در باطن صحيح و رواست(شامل سى و دو باب): در اين بخش، افزون بر تعريف معناى شطح و تفسير برخى از شطحيات بايزيد بسطامى و شبلى و ابوحسين نورى و دفاع از آن، انتقادات متعدد ابونصر سراج طوسى بر اشتباهات نظرى و عملى برخى صوفيان در زمينه عزلت، ولايت، إباحه، فناى بشرى و... به تفصيل تحت عنوان«فى ذكر من غلط من المترسمين بالتصوف»(غلطهاى صوفى‌نمايان) بيان شده است.
8. در باره مسائل و اختلاف سخنان اهل تصوف در پاسخ‌هاى آنان(شامل دوازده باب): در اين بخش، مجموعه‌اى از پاسخ‌هاى صوفيان در مورد مسائل اختلافى، مثل روح، فقر، فنا، بقا، ذكر و... مطرح است.
 
9. مكاتبات، خطبه‌ها، اشعار، دعاها و رسائل صوفيان(شامل پنج باب): در اين بخش، نامه‌ها، ادعيه، وصيت‌نامه‌ها و اشعارى از صوفيانى همانند ابوعلى رودبارى، ذو النون مصرى، جنيد و شبلى ذكر شده است.
 
10. سماع(شامل دوازده باب): در اين بخش، معنا و انواع سماع و طبقات شنوندگان آن و نيز حالات كاملان در هنگام سماع و... مطرح است.
 
11. وجد(شامل شش باب): در اين بخش، ماهيت وجد و صفات اهل وجد، مطرح و مطالبى نيز از كتاب«وجد» نوشته ابوسعيد بن اعرابى نقل شده است.
 
12. اثبات نشانه‌ها و كرامات صوفيان(شامل شش باب): در اين بخش، معناى آيات و كرامات و تفاوت اولياى خدا با پيامبران(ع) و روش إثبات كرامات اولياء و... آمده است.
 
13. در بيان مشكلات(شامل دو باب): در اين بخش، بيش از صد و پنجاه مورد از اصطلاحات دشوار رايج در بين صوفيان، مانند سر، قبض، بسط، سكر، صحو، شرب، فنا، بقا و... معنا شده است.
 
14. در تفسير شطحيات و سخنانى كه ظاهرشان غلط و ناروا به نظر مى‌آيد، ولى در باطن صحيح و رواست(شامل سى و دو باب): در اين بخش، افزون بر تعريف معناى شطح و تفسير برخى از شطحيات بايزيد بسطامى و شبلى و ابوحسين نورى و دفاع از آن، انتقادات متعدد ابونصر سراج طوسى بر اشتباهات نظرى و عملى برخى صوفيان در زمينه عزلت، ولايت، إباحه، فناى بشرى و... به تفصيل تحت عنوان«فى ذكر من غلط من المترسمين بالتصوف»(غلطهاى صوفى‌نمايان) بيان شده است.


«اللمع»، به لحاظ قدمت تأليف، به‌ويژه در زبان عربى، جامعيت مطالب، نثر متين و سنجيده، رعايت اعتدال، تلفيق بين استدلال و استنباط، كوشش براى مطابقت طريقت با شريعت و استناد و استدلال به قرآن و حديث و اصالت انديشه‌ها و نقل قول‌ها، جزو تأثيرگذارترين ميراث علمى صوفيانه از زمان انتشار تا كنون است.<ref>همو، ص 31 - 38 مقدمه مترجم</ref>.
«اللمع»، به لحاظ قدمت تأليف، به‌ويژه در زبان عربى، جامعيت مطالب، نثر متين و سنجيده، رعايت اعتدال، تلفيق بين استدلال و استنباط، كوشش براى مطابقت طريقت با شريعت و استناد و استدلال به قرآن و حديث و اصالت انديشه‌ها و نقل قول‌ها، جزو تأثيرگذارترين ميراث علمى صوفيانه از زمان انتشار تا كنون است.<ref>همو، ص 31 - 38 مقدمه مترجم</ref>.
خط ۱۰۱: خط ۸۸:
نسخه‌هاى متعدد كتاب عبارت است از:
نسخه‌هاى متعدد كتاب عبارت است از:


1. تصحيح آلن رينولد نيكلسون، چاپ ليدن، 1914م؛ اين نسخه تصحيح شده، مهم و مورد توجه پژوهش‌گران است؛
#تصحيح آلن رينولد نيكلسون، چاپ ليدن، 1914م؛ اين نسخه تصحيح شده، مهم و مورد توجه پژوهش‌گران است؛
 
#ضبط و تصحيح كامل مصطفى الهنداوى تحت عنوان«اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى»، چاپ بيروت، 1431ق، دار الكتب العلمية؛
2. ضبط و تصحيح كامل مصطفى الهنداوى تحت عنوان«اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى»، چاپ بيروت، 1431ق، دار الكتب العلمية؛
#تحقيق عماد زكى البارودى، تحت عنوان«اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى»(بدون تاريخ)، القاهرة، المكتبة التوفيقية؛ در اين نسخه، محقق، روايت‌هاى كتاب را در پاورقى، تخريج و تصحيح يا تضعيف كرده و گاه نقد و توضيحى آورده است.
 
3. تحقيق عماد زكى البارودى، تحت عنوان«اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى»(بدون تاريخ)، القاهرة، المكتبة التوفيقية؛ در اين نسخه، محقق، روايت‌هاى كتاب را در پاورقى، تخريج و تصحيح يا تضعيف كرده و گاه نقد و توضيحى آورده است.


==پانويس ==
==پانويس ==
خط ۱۱۳: خط ۹۸:




1. مجموعه رسائل فارسى خواجه عبدالله أنصارى، به كوشش محمد سرور مولائى، تهران، دوم، انتشارات توس؛
#مجموعه رسائل فارسى خواجه عبدالله أنصارى، به كوشش محمد سرور مولائى، تهران، دوم، انتشارات توس؛
 
#جمعى از مؤلفان(1388ش)، تاريخ و جغرافياى تصوف، تهران، نشر كتاب مرجع؛
2. جمعى از مؤلفان(1388ش)، تاريخ و جغرافياى تصوف، تهران، نشر كتاب مرجع؛
#دهباشى، مهدى و ميرباقرى‌فرد، سيد على‌اصغر(1386ش)، تاريخ تصوف(1)، تهران، دوم، سمت؛
 
#زرين‌كوب، عبدالحسين(2536ش)، ارزش ميراث صوفيه، تهران، اميركبير؛
3. دهباشى، مهدى و ميرباقرى‌فرد، سيد على‌اصغر(1386ش)، تاريخ تصوف(1)، تهران، دوم، سمت؛
#سجادى، سيد ضياء الدين(1372ش)، مقدمه‌اى بر مبانى عرفان و تصوف، تهران، يازدهم، سمت؛
 
#السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1914م)، صححه رنولد الن نيكلسون، ليدن، مطبعة بريل؛
4. زرين‌كوب، عبدالحسين(2536ش)، ارزش ميراث صوفيه، تهران، اميركبير؛
#السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1382ش)، تصحيح و تحشيه رينولد آلن نيكلسون، ترجمه دكتر مهدى محبتى، تهران، انتشارات اساطير؛
 
#السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى(1421ق)، ضبطه و صححه كامل مصطفى الهنداوى، بيروت، دار الكتب العلمية؛
5. سجادى، سيد ضياء الدين(1372ش)، مقدمه‌اى بر مبانى عرفان و تصوف، تهران، يازدهم، سمت؛
#السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف، تحقيق عماد زكى البارودى، القاهرة، المكتبة التوفيقية؛
 
#مطهرى، مرتضى(1390ش) خدمات متقابل اسلام و ايران، تهران، چهل و يكم، انتشارات صدرا؛
6. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1914م)، صححه رنولد الن نيكلسون، ليدن، مطبعة بريل؛
#مطهرى، مرتضى(1389ش)، كليات علوم اسلامى(2)، تهران، سى و پنجم، انتشارات صدرا.
 
7. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1382ش)، تصحيح و تحشيه رينولد آلن نيكلسون، ترجمه دكتر مهدى محبتى، تهران، انتشارات اساطير؛
 
8. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى تاريخ التصوف الاسلامى(1421ق)، ضبطه و صححه كامل مصطفى الهنداوى، بيروت، دار الكتب العلمية؛
 
9. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف، تحقيق عماد زكى البارودى، القاهرة، المكتبة التوفيقية؛
 
10. مطهرى، مرتضى(1390ش) خدمات متقابل اسلام و ايران، تهران، چهل و يكم، انتشارات صدرا؛
 
11. مطهرى، مرتضى(1389ش)، كليات علوم اسلامى(2)، تهران، سى و پنجم، انتشارات صدرا.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش