شأن نزول آیات: تفاوت میان نسخه‌ها

اولين دانشمندى كه با پشت‌كار توان‌فرسا، در خلال چهل سال رنج و مرارت و مسافرت‌هاى زياد، شأن نزول آيات قرآن را با مراجعه و ديدار با اساتيد فن ترتيب داده، واحدى نيشابورى است كه خود به اين موضوع در ابتداى كتاب اشاره كرده است و بعد از او دانشمندانى ديگر با استفاده از دست‌آوردهاى آن استاد گران‌مايه و با حذف اسانيد، به تأليف كتبى در اين باره اقدام كردند، بدون آنكه نامى از او در نوشته‌هاى خود برده باشند. از جمله آنان جلال الدين [[سيوطى]] است كه كتابى به نام«لباب النقول فى اسباب النزول» ترتيب داده و ادعا مى‌كند كه در اين باره كتابى همانند آن نوشته نشده است.

با توجه به اين كه اولا، [[سيوطى]] براى تعداد زيادى از آيات كه بسيار مهم و جنبه علمى دارد، شأن نزولى نياورده است و ثانياً، اگر واحدى براى يك آيه از طرق راويان چند مطلب ياد كرده، [[سيوطى]] تنها به يكى از آن مطالب كه عيناً مأخوذ از آن كتاب است، آن هم به‌طور بسيار خلاصه اشاره كرده است و روى همين اصل است كه دانشمندان و محققان معاصر، مانند دكتر صبحى صالح، [[سيوطى]] را مورد استهزاء قرار داده و گويد: اين قبيل دانشمندان، به جز گردآورى كارى انجام نداده‌اند.

اخيراً دانشمندانى هم كتبى در باره شأن نزول آيات تأليف كرده‌اند، اما اولا اغلب نوشته‌هاى آنان مأخوذ از شأن نزول واحدى است، بدون آنكه به مأخذ آن اشاره‌اى كرده باشند و ثانياً براى حجيم شدن كتاب خود شأن نزولى كه مربوط به يك آيه است، براى آيات متشابه آن هم آورده‌اند و ثالثاً بر خلاف واحدى نيشابورى كه در نقل اخبار و احاديث و رويدادها جانب بى‌طرفى را كاملا رعايت كرده است، تعصبات خشك را در نوشتارهاى خود دخالت داده و از اين رهگذر بر آتش اختلافى كه بين برادران اهل تسنّن و تشيّع، از چند قرن پيش به‌وسيله بيگانگان برافروخته شده است، دامن زده‌اند. رابعاً در باره آياتى كه شأن نزول ذكر كرده‌اند، واحدى نيشابورى همين رويداد را با اسانيد غير قابل انكار براى آيه ديگرى ياد كرده است.