رسالة في ما تقرر عنده من الحكومة: تفاوت میان نسخه‌ها

وى، در فصل چهارم، قياسات را از قوه به فعل درمى‌آورد و مى‌گويد: اين قياساتى كه ما در پى تعريف آنهاييم، در يك مقدمه، مشتركند و از آن پس، از يك‌ديگر جدا مى‌گردند؛ آن مقدمه، عبارت است از: «ان كان الماضى لا اول له فأشخاصُ الامور المتتالية الخارجة إلى الوجود بلا نهاية». سپس، تركيبى را كه در همين فرضيه، بين قضيه‌ى حمليه و شرطيّه مى‌تواند حاصل گردد و منتج به نتيجه شرطيه شود، مطرح كرده و در ادامه، از تأليف قياس استثنايى كه نقيض تالى از آن استثناء مى‌گردد، سخن مى‌گويد كه البته به انحاى گوناگونى مى‌باشد و [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، همه‌ى آنها را در اين فصل آورده است.

در فصل ششم، حال مقدمه‌ى ديگرى را كه مى‌گويد: «كل ما قد خرج كل واحد منه إلى الفعل فقد خرج كلّه إلى الفعل»، تعريف مى‌كند و مى‌گويد: اين مقدمه، مشهوره است، ولى نه از مشهورات مطلقه، بلكه از قضايايى است كه در نزد اصحاب نظر در امور طبيعيه و امور الهيه، مشهوره مى‌باشد.

در فصل نهم و دهم، حال دو مقدمه ديگر تحت عناوين«ان الماضى ان كان لا اول له فقد قطع ما لا نهاية له فكيف حال هذه القطع» و«ان الماضى ان كان كذلك احتاج كل شخص ان يتوقف لوجود ما لا نهاية له و كيف حال هذا التوقف»، تعريف گرديده است.