شرح الأصول الكافي: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

شرح الأصول الكافي (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۶

۱٬۱۹۸ بایت اضافه‌شده ، ۱۱ نوامبر

جز

جایگزینی متن - 'رجایی، سید مهدی' به 'رجایی، مهدی'

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۰۶٬۸۲۲

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR17335J1.jpg|بندانگشتی|شرح الاصول الکافی]]
+| تصویر =NUR17335J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =شرح الاصول الکافی
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =الکافی. الاصول. شرح
-|-
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|شرح الاصول الکافی
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|الکافی. الاصول. شرح
 شرح الکافی
-|-
+| پدیدآوران =
-|پدیدآورندگان
+[[محمدی، مقصود]] (ويراستار)
-|data-type='authors'|[[محمدی، مقصود]] (ويراستار)
-[[کلینی، محمد بن یعقوب]] (نويسنده)
+[[کلینی، محمد بن یعقوب]] (نویسنده)
-[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده)
+[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم]] (نویسنده)
 [[رجایی، مهدی]] (محقق)
@@ خط ۲۴: / خط ۱۸: @@
 [[یزدی مطلق، محمود]] (مصحح)
-[[خامنه‌ای، محمد]] (زير نظر)
+[[خامنه‌ای، سید محمد]] (زير نظر)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ ‎‏ک‎‏22026‎‏ ‎‏1384
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+احادیث شیعه - قرن 4ق.
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ ‎‏ک‎‏22026‎‏ ‎‏1384
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|احادیث شیعه - قرن 4ق.
 فلسفه اسلامی
 کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی. اصول - نقد و تفسیر
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+بنياد حکمت اسلامی صدرا
-|data-type='publisher'|بنياد حکمت اسلامی صدرا
+| مکان نشر =تهران - ایران
-|-
+| سال نشر = 1384 ش
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1384 هـ.ش
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE17335AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE17335AUTOMATIONCODE
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =4
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =17335
+| کتابخوان همراه نور =17335
+| کد پدیدآور =
-'''شرح الأصول الكافي'''، از جمله مهم‌ترين آثار [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدراى شيرازى]] (متوفى 1050ق) و بهترين شروح كتاب شريف اصول كافى است كه آن را به مذاق و مشرب فلسفى خود نوشته است <ref>مقدمه مصحح، ص شانزده</ref>.
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+{{کاربردهای دیگر|شرح الکافی (ابهام‌‌زدایی)}}
-كتاب كافى از همان آغاز مورد عنايت دانش‌پژوهان اسلامى و مدار عمل اصحاب اثناعشريه بود. همين امر موجب گرديد تا بر اين كتاب شريف بيش از شصت شرح و حاشيه و تعليقه و ترجمه پديد آيد و مطالب مهمه‌ى آن توضيح داده شود و مشكلات آن حل گردد و بر مباحث نظرى آن اقامه برهان و استدلال شود <ref>مقدمه مصحح، ص شانزده</ref>.
-شرح اصول كافى، شامل: كتاب العقل، كتاب فضل العلم، كتاب التوحيد و... تا باب يازدهم (كتاب الحجة) از اصول كافى و جمعاً شامل شرح 503 حديث است <ref>استادى، رضا، ص 8</ref>. [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]] از سى و چهار جزء كافى فقط به شرح بخشى از اصول كافى؛ يعنى جزء اول (كتاب عقل و جهل)، جزء دوم (كتاب علم)، جزء سوم (كتاب توحيد) و بخشى از جزء چهارم (كتاب حجت) توفيق يافته است <ref>مقدمه مصحح، ص هشت</ref>.
+'''شرح الأصول الكافي'''، از جمله مهم‌ترين آثار [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدراى شيرازى]] (متوفى 1050ق) و بهترين شروح كتاب شريف اصول كافى است كه آن را به مذاق و مشرب فلسفى خود نوشته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=6&viewType=pdf مقدمه مصحح، ص شانزده]</ref>
-چاپ حاضر در چهار جلد به اشراف آيت‌الله [[خامنه‌ای، محمد|سيد محمد خامنه‌اى]] با تصحيح، تحقيق و مقدمه [[یزدی مطلق، محمود|محمود فاضل يزدى مطلق]]] منتشر شده است. از آنجا كه از اين اثر نسخه‌هاى خطى فراوانى در كتابخانه‌هاى ايران و خارج موجود است كه مصحح در تصحيح و تحقيق جزء اول از چهار نسخه استفاده كرده است. نسخه اصل - كه به خط ملاصدراست را با دو نسخه ديگر مقابله كرده است و از نسخه سومى نيز در مواردى استفاده كرده است <ref>مقدمه مصحح، ص نه و ده</ref>. در ابتداى كتاب تصاويرى از نسخه‌هاى مختلف كتاب آمده است <ref>همان، ص يازده تا شانزده</ref>.
+كتاب كافى از همان آغاز مورد عنايت دانش‌پژوهان اسلامى و مدار عمل اصحاب اثناعشريه بود. همين امر موجب گرديد تا بر اين كتاب شريف بيش از شصت شرح و حاشيه و تعليقه و ترجمه پديد آيد و مطالب مهمه‌ى آن توضيح داده شود و مشكلات آن حل گردد و بر مباحث نظرى آن اقامه برهان و استدلال شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=6&viewType=pdf مقدمه مصحح، ص شانزده]</ref>
-پايان تأليف بخشى از شرح ملاصدرا بر كافى، سال 1044ق و وفات آن بزرگوار 1050ق، است و بنابراين تاريخ تأليف بقيه آن بايد بين سال‌هاى 1044 تا 1050ق، باشد <ref>مقدمه مصصح، ص نه</ref>؛ بنابراين، مسلم است كه شرح اصول كافى، آخرين اثر يا از آخرين آثار ملاصدراست كه آن را در اواخر عمر؛ يعنى در 65 سالگى تأليف كرده و نسبت به دو كتاب عظيم ديگر او (تفسير و اسفار) مؤخّر است. در اين كتاب از كتاب‌هاى «مفاتيح الغيب»، و «أسرار الآيات» (كه از آخرين تأليفات اوست)، «شواهد الربوبية»، «حاشية الشفاء»، «رسالة حشر الأشياء و المبدأ و المعاد» ياد شده است <ref>استادى، رضا، ص 10 - 11</ref>.
+شرح اصول كافى، شامل: كتاب العقل، كتاب فضل العلم، كتاب التوحيد و... تا باب يازدهم (كتاب الحجة) از اصول كافى و جمعاً شامل شرح 503 حديث است<ref>استادى، رضا، ص 8</ref>[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]] از سى و چهار جزء كافى فقط به شرح بخشى از اصول كافى؛ يعنى جزء اول (كتاب عقل و جهل)، جزء دوم (كتاب علم)، جزء سوم (كتاب توحيد) و بخشى از جزء چهارم (كتاب حجت) توفيق يافته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=8&viewType=pdf مقدمه مصحح، ص هشت]</ref>
-اينكه چرا ملاصدرا براى شرح احاديث اهل‌بيت(ع) كتاب كافى را انتخاب كرده است، در ديباچه شرح اصول كافى مى‌گويد: «بهترين احاديث و گفتارهايى كه از اهل‌بيت(ع) براى ما روايت شده و درخشنده‌ترين سخنانى كه چون مرواريد به‌هم‌پيوسته از آنان براى ما نقل شده... احاديث كتاب كافى تأليف امين‌الاسلام و ثقةالانام شيخ عالم، كامل مجتهد، بارع فاخر [[کلینی، محمد بن یعقوب|محمد بن يعقوب كلينى]] است» <ref>استادى، رضا، ص 15</ref>.
+چاپ حاضر در چهار جلد به اشراف آيت‌الله [[خامنه‌ای، سید محمد|سيد محمد خامنه‌اى]] با تصحيح، تحقيق و مقدمه [[یزدی مطلق، محمود|محمود فاضل يزدى مطلق]]] منتشر شده است. از آنجا كه از اين اثر نسخه‌هاى خطى فراوانى در كتابخانه‌هاى ايران و خارج موجود است كه مصحح در تصحيح و تحقيق جزء اول از چهار نسخه استفاده كرده است. نسخه اصل - كه به خط ملاصدراست را با دو نسخه ديگر مقابله كرده است و از نسخه سومى نيز در مواردى استفاده كرده است<ref>مقدمه مصحح، ص نه و ده</ref>در ابتداى كتاب تصاويرى از نسخه‌هاى مختلف كتاب آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=11&viewType=pdf همان، ص يازده تا شانزده]</ref>
-با مراجعه به كتاب‌هاى تراجم و فهارس و ساير مصادر معلوم مى‌شود كه تا نيمه اول سده دهم هجرى، نشانى از حاشيه يا شرحى بر كافى در دست نيست و از نيمه دوم سده دهم تا حدود زمان وفات [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] (1041ق) شش شرح و حاشيه را مى‌شناسيم كه تعليقه [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] هفتمى آنهاست <ref>همان، ص 16</ref>.
+پايان تأليف بخشى از شرح ملاصدرا بر كافى، سال 1044ق و وفات آن بزرگوار 1050ق، است و بنابراین تاريخ تأليف بقيه آن بايد بين سال‌هاى 1044 تا 1050ق، باشد<ref>مقدمه مصصح، ص نه</ref>؛ بنابراین، مسلم است كه شرح اصول كافى، آخرين اثر يا از آخرين آثار ملاصدراست كه آن را در اواخر عمر؛ يعنى در 65 سالگى تأليف كرده و نسبت به دو كتاب عظيم ديگر او (تفسير و اسفار) مؤخّر است. در اين كتاب از كتاب‌هاى «مفاتيح الغيب»، و «أسرار الآيات» (كه از آخرين تأليفات اوست)، «شواهد الربوبية»، «حاشية الشفاء»، «رسالة حشر الأشياء و المبدأ و المعاد» ياد شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/10 استادى، رضا، ص 10 - 11]</ref>
-از هفت شرح و حاشيه يادشده، شرح تسترى، استرآبادى و [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] در اختيار دانشمندان آن عصر بوده كه اگر احتمال رجوع ملاصدرا به شرح‌هاى قبلى باشد، بايد به اين سه شرح رجوع شده باشد، اما هيچ اثرى از اين رجوع و استفاده به چشم نمى‌خورد؛ بلكه با قرينه‌اى كه يادآور مى‌شويم، روشن مى‌شود كه حتى تعليقه استادش [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] هم از مصادر او نبوده است؛ چه بگوييم كه اصلاً آن تعليقه را نداشته و چه بگوييم كه داشته و مراجعه نكرده است <ref>همان، ص 18</ref>. فاضل يزدى نيز بر همين مطلب تأكيد مى‌كند كه: «قراينى هست كه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]] در شرح خود هيچ‌يك از اين آثار حتى از شرح استادش [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] بهره نبرده است» <ref>مقدمه مصحح، ص هشت</ref>.
+اينكه چرا ملاصدرا براى شرح احاديث اهل‌بيت(ع) كتاب كافى را انتخاب كرده است، در ديباچه شرح اصول كافى مى‌گويد: «بهترين احاديث و گفتارهايى كه از اهل‌بيت(ع) براى ما روايت شده و درخشنده‌ترين سخنانى كه چون مرواريد به‌هم‌پيوسته از آنان براى ما نقل شده... احاديث كتاب كافى تأليف امين‌الاسلام و ثقةالانام شيخ عالم، كامل مجتهد، بارع فاخر [[کلینی، محمد بن یعقوب|محمد بن يعقوب كلينى]] است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/15 استادى، رضا، ص 15]</ref>
-[[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] در تعليقه خود بر «اصول كافى» چند جا مطلب تازه‌اى را مطرح كرده و خلاف آن را قطعى‌البطلان دانسته است و شارحان بعدى كه به تعليقه [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] نظر داشته‌اند، آن موارد را يادآور شده و در باره آنها اظهار نظر كرده‌اند، اما در شرح ملاصدرا حتى يكى از آن موارد را نمى‌بينيم؛ بااينكه اگر تعليقه [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] نزد ايشان بود و يا به آن توجهى داشت، طبيعى بود كه مورد توجه و اظهار نظر او قرار گيرد <ref>همان، ص 19</ref>.
+با مراجعه به كتاب‌هاى تراجم و فهارس و ساير مصادر معلوم مى‌شود كه تا نيمه اول سده دهم هجرى، نشانى از حاشيه يا شرحى بر كافى در دست نيست و از نيمه دوم سده دهم تا حدود زمان وفات [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] (1041ق) شش شرح و حاشيه را مى‌شناسیم كه تعليقه [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] هفتمى آنهاست<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/16 همان، ص 16]</ref>
-شارح در شرح اصول كافى سند احاديث را هم مورد بررسى قرار داده و از كتاب‌هاى رجالى زير نام برده و از آنها استفاده كرده است: رجال و فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، رجال كشّى، [[رجال النجاشي|رجال نجاشى]]، التحرير طاووسى، خلاصة الأقوال [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]]، حاشيه [[شهيد ثانى]] بر خلاصة الأقوال و... اما به نظر مى‌رسد كه ملاصدرا فقط به دو كتاب اخير رجوع مى‌كرده و از بقيه كتاب‌ها توسط اين دو كتاب استفاده كرده است <ref>همان، ص 36 - 37</ref>.
+از هفت شرح و حاشيه يادشده، شرح تسترى، استرآبادى و [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] در اختيار دانشمندان آن عصر بوده كه اگر احتمال رجوع ملاصدرا به شرح‌هاى قبلى باشد، بايد به اين سه شرح رجوع شده باشد، اما هيچ اثرى از اين رجوع و استفاده به چشم نمى‌خورد؛ بلكه با قرينه‌اى كه يادآور مى‌شويم، روشن مى‌شود كه حتى تعليقه استادش [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] هم از مصادر او نبوده است؛ چه بگوييم كه اصلاً آن تعليقه را نداشته و چه بگوييم كه داشته و مراجعه نكرده است<ref>همان، ص 18</ref>فاضل يزدى نيز بر همين مطلب تأكيد مى‌كند كه: «قراينى هست كه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]] در شرح خود هيچ‌يك از اين آثار حتى از شرح استادش [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] بهره نبرده است»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=8&viewType=pdf مقدمه مصحح، ص هشت]</ref>
-در عظمت و ارجمندى اين شرح، كافى است كه بدانيم [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) در دو كتاب بسيار گران‌قدر خود: اربعين و شرح حديث جنود عقل و جهل، متأثر از شرح اصول كافى ملاصدرا بوده و عنايت خاصى به آن داشته است <ref>همان، ص 39 - 40</ref>.
+[[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] در تعليقه خود بر «اصول كافى» چند جا مطلب تازه‌اى را مطرح كرده و خلاف آن را قطعى‌البطلان دانسته است و شارحان بعدى كه به تعليقه [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] نظر داشته‌اند، آن موارد را يادآور شده و درباره آنها اظهار نظر كرده‌اند، اما در شرح ملاصدرا حتى يكى از آن موارد را نمى‌بينيم؛ بااينكه اگر تعليقه [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|ميرداماد]] نزد ايشان بود و يا به آن توجهى داشت، طبيعى بود كه مورد توجه و اظهار نظر او قرار گيرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/19 همان، ص 19]</ref>
-چند نفر از كسانى كه پس از ملاصدرا كافى را شرح كرده‌اند، مانند [[مازندرانی، محمدصالح بن احمد|ملاصالح مازندرانى]]، [[مجلسی، محمدتقی|علامه ملامحمدباقر مجلسى]]، ملاخليل قزوينى و [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملامحسن فيض كاشانى]] يكى از مصادر و منابعشان شرح كافى ملاصدرا بوده است <ref>مقدمه مصحح، ص هشت</ref>.
+شارح در شرح اصول كافى سند احاديث را هم مورد بررسى قرار داده و از كتاب‌هاى رجالى زير نام برده و از آنها استفاده كرده است: رجال و فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، رجال كشّى، [[رجال النجاشي|رجال نجاشى]]، التحرير طاووسى، خلاصة الأقوال [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]]، حاشيه [[شهيد ثانى]] بر خلاصة الأقوال و... اما به نظر مى‌رسد كه ملاصدرا فقط به دو كتاب اخير رجوع مى‌كرده و از بقيه كتاب‌ها توسط اين دو كتاب استفاده كرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/36 همان، ص 36 - 37]</ref>
+در عظمت و ارجمندى اين شرح، كافى است كه بدانيم [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) در دو كتاب بسيار گران‌قدر خود: اربعين و شرح حديث جنود عقل و جهل، متأثر از شرح اصول كافى ملاصدرا بوده و عنايت خاصى به آن داشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/158/39 همان، ص 39 - 40]</ref>
+چند نفر از كسانى كه پس از ملاصدرا كافى را شرح كرده‌اند، مانند [[مازندرانی، محمدصالح بن احمد|ملاصالح مازندرانى]]، [[مجلسی، محمدتقی|علامه ملامحمدباقر مجلسى]]، ملاخليل قزوينى و [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملامحسن فيض كاشانى]] يكى از مصادر و منابعشان شرح كافى ملاصدرا بوده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/17335/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%8A?pageNumber=8&viewType=pdf مقدمه مصحح، ص هشت]</ref>
 ==پانويس ==
-<references />
+<references/>
 == منابع مقاله ==
 #مقدمه مصحح.
-#استادى، رضا، «ده نكته در باره شرح اصول كافى ملاصدرا»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: علوم حديث، پاييز 1378، شماره 13، ص 7 - 41.
+#[[:noormags:1234|استادى، رضا، «ده نكته درباره شرح اصول كافى ملاصدرا»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: علوم حديث، پاييز 1378، شماره 13، ص 7 - 41]].
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-== پیوندها ==
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
@@ خط ۹۳: / خط ۸۷: @@
 [[رده:متون احادیث]]
 [[رده:احادیث شیعه]]
+[[رده:فروردین(1401)]]