وصّاف الحضرة
تاریخ وصاف الحضرة یا «تجزیة الأمصار و تزجیة الامصار» اثر شهاب‌الدین (شرف‌الدین) عبدالله بن عزالدین فضل‌الله شیرازی (متوفی 728/730ق) ملقب به «وصاف الحضرة» از جمله قدیمی‌ترین منابع دررابطه‌با دوره ایلخانان به زبان فارسی است. این نسخه از کتاب، خطی به خط محمدابراهیم مشهور به آقا خلف است و به چاپ‌سنگی در بمبئی در دو جلد منتشر شده است.
| وصّاف الحضرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | وصاف الحضره، عبدالله بن فضل‌الله (نويسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | هند - بمبئی |
| سال نشر | 1269ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /و6و6 952 DSR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب آن‌گونه که در انتهای کتاب آمده است: «مشتمل بر ذکر احوال سلاطین مغول و اوان استیلای ایشان بر اکثر معموره عالم است و چنانچه مصنف خود ایراد نموده که مقصود اصلی او نه تاریخ‌نویسی و وقایع‌نگاری بوده، بلکه آن را موضوع بدایع ترسّل و علم معانی و سخنرانی نموده و حکایات را بالعرض پیرایه آن صور ساخته و از روی انصاف در سیافت سخن طرازی و شیوه فصاحت‌گستری و حسن ابداع و اختراع و تضمینات نظم و نثر و غیره مستغنی از اوصاف... است»[۱]
نگارش و استنساخ کتاب در 16 رجب 1269ق به پایان رسیده است.[۲] فرهنگ لغات نامأنوس و دشوار عربی، فارسی و ترکی در انتهای کتاب به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. محقق تصریح کرده که با آنکه فرهنگ‌های مختلف لغت نزد او بوده است، معانی برخی لغات به دست نیامده است.[۳]
این کتاب در سال 1388ش با مقدمه، تصحیح و حواشی علیرضا حاجیان نژاد به چاپ رسیده است. محقق به برخی از اختلاف نسخ در پاورقی اشاره کرده است و آنچه به نظرش صحیح آمده در متن آورده است. البته از دو نسخه خطی کتاب استفاده کرده و ظاهراً به نسخه حاضر (آقا خلف) توجه نشده است؛ چراکه در بخشی از کتاب در «ذکر جغتای» در نسخه مذکور چنین آمده است: «خاتون او یلسون و پسران بزرگ‌تر ماتیکان و ییسومنکو بود». اما در نسخه حاضر چنین می‌خوانیم: «خاتونِ او بسکون بستکان و پسران بزرگ‌تر ماسرکان و بیسو بود». در پاورقی تنها اشاره شده که «نسخه ب یسکون و در جهان‌گشا یلسون» آمده است.[۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- وصاف الحضرة، عبدالله بن فضل‌الله، تاریخ وصاف الحضرة، مقدمه و تصحیح علیرضا حاجیان نژاد، تهران، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 1388.