ورام، مسعود بن عیسی
مسعود بن عیسی ورام بن ابى فراس (متوفای 605ق)، معروف به شیخ ورام، فقیه و محدث قرن ششم و هفتم هجرى، از شاگردان سيد ابوالحسن عريفى علوى و سديدالدين محمود حمَّصى رازی
| نام | ورام، مسعود بن عیسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن‌ورام
ورام، ابوالحسین مسعود ورام، مسعود بن ابی‌فراس ورام بن ابى فراس |
| نام پدر | عیسی |
| متولد | قرن ششم |
| محل تولد | حله |
| رحلت | 587 ش یا 605 ق یا 1208 م |
| اساتید | سيد ابوالحسن عريفى علوى |
| برخی آثار | تنبيه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02364AUTHORCODE |
خاندان
ورام بن ابى فراس جد مادرى سيد رضى‌الدين بن طاووس است. نسب او به قبيلۀ بنى حمدان مى‌رسد و از نسل مالك اشتر نخعى، صحابى با وفا و سردار بزرگ اميرالمؤمنين عليه‌السلام است كه چيزى جز رشادت و وفادارى به اميرالمؤمنين عليه‌السلام در كارنامه‌اش نيست.
خاندان آل طاووس از نظر فضل و تقوا و علم براى همه شناخته شده‌اند. پدر ورام از بزرگان دين و از فقهاى جليل القدر است.
برادر او، مجيرالدين، جعفر بن ابى فراس هم از علما و فقهاى معروف زمان خود بوده كه در سال 626 هجرى در بغداد وفات يافته و بدن او را به نجف منتقل كرده، در جوار اميرالمؤمنين عليه‌السلام به خاک سپرده‌اند.
همسر ورام از نوادگان شيخ طوسى است و به همين جهت سيد ابن طاووس در كتب خود گاهى مى‌گويد «جد من ورام بن ابى فراس» و گاهى مى‌گويد «جد من شيخ طوسى» كه در حقيقت جد بزرگ او است.
از جمله اجداد ورام، ابوالفتح است كه خلعت خود را از خليفۀ فاطمى (در مصر) گرفت و در براندازى حكومت عباسيان از ياران «بساسيرى» بود و با هبةالله شيرازى، از بنيانگذاران اسماعيليه، هم مكاتباتى داشته است.
ولادت
ولادت او در شهر حله بود، شهرى كه مركز تشيع و فقاهت در قرون متمادى بوده است. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست.
مقام علمى و معنوى
در شناخت مقام علمى و معنوى ورام ديدن مؤلفات او بسيار گويا و روشن است.
علاوه بر آن، گواهىِ انسانى زاهد و متقى مانند سيد ابن طاووس بهترين دليل براى ماست. سيد در فلاح السائل مى‌فرمايد: «جد من، ورام بن ابى فراس، از كسانى بود كه به عمل آنها تمسك مى‌شود و مى‌توان به اعمال آنها استناد جست».
شيخ منتجب‌الدين هم او را به عنوان امير زاهد و فقيه ياد كرده است و گفته: من او را در حله ديده‌ام و همچنان بود كه شنيده بودم (از نظر فضائل و بزرگوارى).
شرح حال
آنچه مسلّم است خاندان ابوفراس تا چند نسل جزء نظاميان و از فرماندهان لشگر بوده‌اند. ورام نيز همان شغل را انتخاب كرد و تا چندى جزء اميران لشگر بود اما با لطف الهى همۀ مناصب را كنار زد و راه زهد پيشه كرده، از بزرگان تقوا و ديانت شد.
اساتيد و شاگردان
در اين زمينه اطلاع چندانى در دست نيست. از اساتيد او نام سيد ابوالحسن عريفى علوى و سديدالدين محمود حمَّصى رازی در كتب رجال آمده است.
از جملۀ شاگردان او سید بن طاووس و نیز شیخ ابوعبدالله محمد بن جعفر مشهدی، معروف به ابن مشهدى صاحب کتاب المزار الكبير يافت شده است.
وفات
شيخ ورام بن ابى فراس در سال 605 هجرى، در ماه محرم الحرام و در شهر حله به ديار باقى شتافت و بدن مطهر او را در همان جا دفن نمودند.
آثار
- تنبيه الخواطر و نزهة النواظر، معروف به مجموعۀ ورام كه بيشتر شهرت مؤلف بخاطر همين كتاب است. اين كتاب از مآخذ بحار الانوار نيز مى‌باشد.
- مسألة فى المواسعة و المضايقة و...