نگاهی اجمالی به سیر فلسفه در اسلام

نگاهی اجمالی به سیر فلسفه در اسلام، از آثار نوشتاری فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم)، است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی منتشر شده و تاریخ فلسفه اسلامی را با نگرشی تحلیلی به‌صورت مختصر بیان می‌کند و با ذکر فهرست تعدادی از مسائل جدید در فلسفه اسلامی، بر اصالت و نوآوری آن تأکید دارد.

نگاهی اجمالی به سیر فلسفه در اسلام
نگاهی اجمالی به سیر فلسفه در اسلام
پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
ناشرصدرا
مکان نشرایران - تهران
سال نشر1401ش - 1443ق
چاپ1
زبانفارسی
تعداد جلد1
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

پیشینه و هدف انتشار

این کتاب در اصل، مقاله‌ای بوده است به قلم استاد شهید آیت‌الله مطهری در نشریه «مقالات و بررسی‌ها» که در شماره 13-16 در بهار 1352ش، از سوی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران منتشر شده است. ازآنجاکه این مقاله تاکنون به‌صورت مستقل منتشر نشده بود و تنها در ابتدای جلد پنجم مجموعه آثار استاد شهید مطهری، یعنی جلد اول از بخش فلسفه این مجموعه آورده شده بود، لازم دیده شد که مانند سایر آثار استاد به‌صورت مستقل نیز منتشر شود[۱]‏. مرتضی مطهری هدف از نگارش این اثر را نگاهی کلی و اجمالی به تطورات تاریخی فلسفه در اسلام دانسته است[۲]‏.

ساختار و محتوا

این اثر بدون تقسیم خاصّی، به بررسی سیر تاریخی پیدایش مسائل فلسفی به شکل اجمالی پرداخته و مجموعه مباحث موجود در فلسفه اسلامی را به چند قسمت تقسیم کرده است:

  1. مسائلى که قیافه اولیه خود را حفظ کرده‏‌اند؛
  2. مسائل تکمیل‌شده؛
  3. مسائل تغییریافته؛
  4. مسائل مستحدث.

نمونه مباحث

به نظر مرتضی مطهری برخی از مسائل جدید که ستون فقرات فلسفه اسلامى را تشکیل مى‌‏دهد و برخى از این مسائل پایه و مبناى اکثر مسائل قرار مى‌‏گیرد، عبارت است از: اصالت وجود، وحدت وجود، وجود ذهنى، احکام عدم، امتناع اعاده معدوم و همچنین مسئله جعل، مناط احتیاج شى‏ء به علت، اعتبارات ماهیت، معقولات ثانیه فلسفى، برخى اقسام تقدم، اقسام حدوث، انواع ضرورت‌ها و امتناع‌ها و امکان‌ها، برخى اقسام وحدت و کثرت، حرکت جوهریه، تجرد نفوس حیوان، تجرد برزخى نفس انسان علاوه بر تجرد عقلى، جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس، فاعلیت بالتسخیر، وحدت نفس و بدن، نوع ترکب ماده و صورت، وحدت در کثرت قواى نفس، بازگشت ارتباط معلول به علت به اضافه اشراقیه، معاد جسمانى برزخى، بُعد رابع بودن زمان، قاعده بسیط الحقیقه، علم بسیط اجمالى بارى در عین کشف تفصیلى[۳]‏.

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه ناشر، ص5
  2. ر.ک: متن کتاب، ص36
  3. ر.ک: همان، ص32-33

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها