منظر الاولياء (در مزارات تبریز و حومه)
منظر الاولياء (در مزارات تبریز و حومه)، نوشته محمد كاظم بن محمد تبريزى متخلص به اسرار على شاه (1265 - 1315ق) اين كتاب كه در شمار كتاب‌هاى تاريخى است، اطلاعات زيادى نظير شرح حال گذشتگان و تاريخ تمدن ايرانى در اختيار پژوهشگران، محققان و تاريخ‌نگاران قرار مى‌دهد.
| منظر الاولیاء (در مزارات تبریز و حومه) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محدث، سید میرهاشم (مصحح) اسرار تبریزی، محمدکاظم بن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | در مزارات تبریز و حومه |
| ناشر | مجلس شورای اسلامی، کتابخانه موزه و مرکز اسناد |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1388 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-6690-87-5 |
| موضوع | مشاهیر - ایران - آذربایجان شرقی - سرگذشت‌نامه
آذربایجان شرقی - سرگذشت‌نامه تبریز - سرگذشت‌نامه مشاهیر - ایران - تبریز - سرگذشت‌نامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 2001 /ذ525 الف5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
اين كتاب؛ مشتمل بر مقدمه، فهرست مطالب مقدمه مصحح، مقدمه مؤلف و شش روضه با عنوان‌هاى «در احوال امامزادگان و سادات مدفون در تبريز»، «در بيان احوال اولياء الله مدفون در تبريز»، «در احوال سلاطين و وزراى مدفون در تبريز»، «در احوال بعضى از فحول شعراى مدفون در تبريز»، «در احوال بعضى از اولياى مدفون در مضافات تبريز» و «در اسماى مشايخ سلسله‌ى نعمت‌اللهى و ترجيح آن بر ساير سلاسل» است.
در پايان كتاب نيز تصاوير نسخه‌هاى خطى، نمايه‌هاى آيات، نام‌ها، مكان‌ها، كتاب‌ها، خاندان‌ها، سرودها و چكيده انگليسى كتاب عنوان شده‌اند.
گزارش محتوا
بر اساس مطالب اين كتاب، تاريخ‌نويسى و شاخه‌هاى آن؛ مانند شرح حال‌نگارى، سيره‌نويسى، صحابه‌شناسى، زندگی‌نامه‌نويسى، طبقات‌نويسى و تذكره‌نويسى، از قدمت ديرينه‌اى در تمدن اسلامى برخوردار است. به گزارش وى، برخى از تذكره‌نويسى‌ها در قالب بيان شرح حال درگذشتگان برجسته‌اى است كه در مزار خاصى دفن شده‌اند و در مجموع به گرايش فكرى خاصى تعلق داشته‌اند. اين رشته تحت عنوان دانش مزارات، يكى از ده‌ها شعبه شرح‌نگارى اسلامى با توجه به مزار درگذشتگان معروف و شاخص است و اين شرح‌حال‌ها يكى از منابع تاريخى ايرانيان و مسلمانان به شمار مى‌رود.
پژوهشگران تمدن اسلامى بخشى از تاريخ اين تمدن را مديون اطلاعاتى‌اند كه در اين منابع ارايه شده است. در اين منابع، اطلاعات عادى، پيشينه فكر و انديشه غالب بر جامعه ايران و حتى مسائل غيرعادى آورده شده است. «منظرالاولياء» نيز از جمله اين تذكره‌نويسى‌ها به حساب مى‌آيد.
اسرار عليشاه در تألیف منظر الاولياء استفاده بسيار از روضة الاطهار حشرى تبريزى كرده، و علاوه بر آن، از اين آثار نيز بهره برده است: رياض الابرار، هشت بهشت: تألیف ادريس بدليسى، اجمل التواريخ: تألیف ميرزا رضا قلى تهرانى، بستان السياحة: تألیف زين‌العابدين شروانى، مجالس المومنين: تألیف قاضى نورالله شوشترى، حبيب السير: تألیف خواند مير، عترت علويه، بحر الانساب.
منابع مقاله
متن و مقدمه كتاب.