ملخص تاریخ الخوارج
ملخص تاريخ الخوارج منذ ظهورهم إلی أن شتّت المهلب شملهم، نوشته پژوهشگر مصری حجازی و ناظر مدرسه دارالعلوم عین شمس قاهره، محمد شریف سلیم (متولد 1278ق - زنده در 1343ق)، خلاصه‌ای از تاریخ رویش و ریزش خوارج را توضیح می‌دهد و عبرت‌های آن را تحلیل می‌کند و موقعیت‌های جغرافیایی آنان را می‌شناساند.
| ملخص تاریخ الخوارج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شریف سلیم، محمد (نويسنده) عزب، محمد زینهم محمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | ملخص تاریخ الخوارج: منذ ظهورهم إلی أن شتت المهلب شملهم |
| ناشر | الدار الثقافیة للنشر |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1428ق - 2007م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-339-211-2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س8م7 242 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محقق کتاب، محمد زینهم، با اشاره به نقش مهم و برجسته خوارج در تاریخ بلاد مشرق و مغرب تا نیمه قرن چهارم هجری و اینکه شهرهای مغرب، بیش از هر منطقه اسلامی دیگری، روش و عقاید آنان را پذیرا شد و به حمایت آنان پرداخت، افزوده است: نویسنده در این اثر، کتاب‌هایی از جمله فرق الشيعة، الفرق بين الفرق، الملل و النحل، الفصل في الملل و النحل و اعتقادات فرق المسلمين را با روشی ساده و استوار خلاصه کرده است[۱].
- محمد شریف سلیم نوشته است: وقتی در شرحم بر دیوان ابن رومی به قصیده دالیه (در مدح وزیر عبیدالله بن سلیمان) و به این بیت رسیدم:
| و تعالت عن المهلب قدماً | في أيازيده و عن أزياده |
به نظرم رسید که شرح حال «مهلب بن أبی‌صفره»، این رهبر بزرگ را بنگارم؛ همو که ضرب‌المثل شجاعت و تدبیر شد. نویسنده در ادامه گزیده‌ای در تایخچه زندگی مهلب آورده و بعد اضافه کرده است: چون خوارج از مهم‌ترین فرقه‌های اسلامی بود و مهلب، با آنها جنگید و شوکت آنان را شکست، تصمیم گرفتم که تاریخ خوارج را از زمان امام علی(ع) تا زمانه زوالشان بنویسم. تاکنون چنین پژوهشی انجام نشده است و ابوالعباس مبرد هرچند در کتابش، الكامل في اللغة و الأدب، بیشتر اخبارشان را آورده، ولی ترتیب تاریخی را مراعات نکرده است[۲].
ساختار و محتوا
نویسنده، مطالب این اثر را به‌ترتیب ذیل سامان داده است:
- مقدمه (اهمیت خوارج و انگیزه نگارش و منابع و...).
- خلاصه تاریخ خوارج از آغاز پیدایش تا زمانی که مهلب، بساطشان را برچید.
- عبرت‌های این تاریخ.
- معجم جغرافیایی بلاد یادشده در تاریخ خوارج.
- نقشه تقریبی بلاد مذکور.
نمونه مباحث
خلاصه: خوارج در همه زمان‌ها، با خود نکبت آوردند و از پیشرفت بیشتر اسلام و مسلمانان در جهان جلوگیری کردند[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه‌های محقق و مؤلف و متن کتاب.