معجم الرموز عند المحدثين
معجم الرموز عند المحدثين، نوشته نویسنده و پژوهشگر معاصر، احمد بن علی قرنی، فرهنگ‌نامه‌ای تخصصی است که مجموعه رمزها یا تعابیر اختصاری حدیث‌شناسان اهل سنت را به‌ترتیب حروف الفبا معنا می‌کند و کاربردهای آن را نزد محدثان و کتاب‌هایشان نشان می‌دهد.
| معجم الرموز عند المحدثين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قرنی، احمد بن علی (نويسنده) |
| ناشر | دار المنهاج |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1438ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 106/ق۴م۶ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
نویسنده، با تأکید بر اینکه هرچند محدثان در کتاب‌های خود، رموز متعددی استفاده می‌کنند، ولی تاکنون اثر مستقلی نیافتم که معانی این رموز را شرح دهد، افزوده است: کتاب حاضر را با بهره‌گیری از آثار منتشرشده در زمینه علوم حدیث، اصطلاحات حدیث، رجال و... فراهم ساختم و آن را منظم و الفبایی نوشتم تا علاقه‌مندان، معنای اختصارات را به‌راحتی بشناسند[۱].
ساختار و محتوا
کتاب حاضر، بر اساس حروف تهجی تنظیم شده است و تقسیم دیگری ندارد. مباحث با «أ» و «أَبَنا» شروع شده[۲] و با «یه» پایان یافته است[۳].
رمز یا اختصار
احمد بن علی قرنی تأکید کرده است که در این کتاب، فقط رمزها را توضیح داده‌ام و از پرداختن به مختصرسازی‌های عناوین کتاب‌ها (مانند «الأباطيل» برای «الأباطيل و المناكیر و الصحاح و المشاهير») خودداری کرده‌ام[۴].
نمونه مطالب
- «بخ»، رمزی است که محمد فؤاد عبدالباقی در کتاب مفتاح كنوز السنة از آن برای اشاره به روایاتی استفاده می‌کند که بخاری در کتاب الصحيح اخراج (یعنی با سندی مستقلّ، نقل) کرده است[۵].
- «طر»، اختصار طرف حدیث در کتاب الجامع الصحيح نوشته بخاری نزد پدیدآورندگان «مكنز المسترشدين» است[۶].
- «قثنی» نزد محدثان، رمز برای دو کلمه «قال: حَدَّثَني» است؛ یعنی: (گفت: برای من روایت کرد) ابن ابی‌الدنیا در کتاب «اليقين» از کسانی است که از این رمز استفاده کرده است[۷].
- «ه ص س ظ»، رمز برای حدیثی است که راویان چهارگانه (ابوذر هروی، اصیلی، ابن عساکر دمشقی و ابوالوقت) به شکل مشترک در روایت کتاب الجامع الصحيح نوشته بخاری از مشایخ خود نقل کرده‌اند. از این رمز، حافظ شرف‌الدین یونینی در ثبت و ضبط روایت الجامع الصحيح استفاده می‌کند[۸].
- «هل»، رمزی برای کتاب مناهل الصفا نوشته سیوطی است که محمدسعید بن بسیونی زغلول در کتاب موسوعة أطراف الحديث النبوي الشريف استفاده می‌کند[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.