ویکی‌نور

معانی و بیان (علوی مقدم)

معانی و بیان، نوشته چهره ماندگار زبان و ادب فارسی سید محمّد علوى مقدّم (1311-‌1397ش) و ادیب معاصر رضا اشرف‌زاده (متولد 1321ش)، متن درسی ویژه دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی دوره کارشناسی دانشگاه‌ها است. در این اثر، نقش قرآن کریم در پیدایش علوم بلاغی و نیز تأثیر بلاغت عربی اسلامی بر بلاغت فارسی تأیید شده است.

معانی و بیان(علوی مقدم، سید محمد)
معانی و بیان (علوی مقدم)
پدیدآورانعلوی مقدم، سید محمد (نويسنده) اشرف‌زاده، رضا (نويسنده)
ناشرسازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
مکان نشرایران - تهران
سال نشر1388ش
چاپ9
شابک‎978-964-459-238-6
موضوعمعانی و بیان
زبانفارسی
تعداد جلد1
کد کنگره
‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏م‎‏6 3356 ‏‎‏PIR‎‏
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

روش

  • نویسندگان برای توضیح مباحث کتاب حاضر از اشعار فارسی استفاده فراوان کرده و شیوه گزیده‌نویسی را ترجیح داده‌اند؛ به‌عنوان مثال نوشته‌اند: «تعریض، به معنی گوشه و کنایه زدن است؛ یعنی اشاره کردن به جانبی و اراده جانبی دیگر؛ مثلا به دوستی که هرگز از کسی دستگیری نمی‌کند، بگویند:
دوست آن باشد که گیرد دست دوستدر پریشان‌حالی و درماندگی[۱]
  • در این اثر، نمودار نیز به‌ندرت ترسیم شده است[۲].

نویسندگان، کتاب حاضر را بدون مقدمه در 4 بخش ذیل ارائه کرده‌اند:

  1. مقدمات علوم بلاغی[۳].
    1. علوم بلاغی و فایده آنها[۴].
    2. پیدایش بلاغت در زبان عربی[۵].
    3. کتب بلاغت عربی پیش از آثار بلاغت فارسی[۶]. نویسندگان با بیان این نکته تاریخی که نخستین کتاب بلاغت در زبان فارسی دری در اواخر قرن پنجم هجری تصنیف شد و بلاغت فارسی دری در واقع بر بلاغت عربی، یعنی بلاغت اسلامی تکیه دارد، آثار تعداد 21 نفر از بلاغت‌نویسان عربی را به‌ترتیب زمانی به‌صورت اجمالی معرفی کرده‌اند که پیش از تدوین آثار بلاغت فارسی، به فعالیت علمی ادبی پرداخته‌اند[۷].
    4. پیدایش بلاغت در زبان فارسی و کتب بلاغی فارسی تا قرن هفتم هجری[۸]. به گفته نگارندگان، احمد آتش ثابت کرد نخستین کتاب بلاغت فارسی، ترجمان ‌البلاغه رادویانی است و این نظریه که تطوّر بلاغت فارسی با تألیف کتاب حدائق السحر رشید وطواط آغاز می‌شود، نادرست است[۹].
  2. فصاحت و بلاغت[۱۰].
    1. فصاحت[۱۱].
    2. بلاغت[۱۲].
  3. علم معانی[۱۳].
    1. اسناد خبری[۱۴].
    2. احوال مسندالیه[۱۵].
    3. احوال مسند[۱۶].
    4. انشاء[۱۷].
    5. قصر یا حصر[۱۸].
    6. فصل و وصل[۱۹].
    7. ایجاز، اطناب، مساوات[۲۰].
  4. علم بیان[۲۱].
    1. تشبیه[۲۲].
    2. استعاره[۲۳].
    3. مجاز[۲۴].
    4. کنایه[۲۵].

منابع نویسنده

نویسندگان برای نگارش این اثر از 44 منبع (به زبان فارسی و عربی در موضوعات بلاغی، نحوی، لغوی، علوم قرآنی، تفسیری و...) استفاده کرده‌اند[۲۶].

پانویس

  1. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص137
  2. ↑ ر.ک: همان، ص121-122
  3. ↑ ر.ک: همان، ص1-19
  4. ↑ ر.ک: همان، ص1
  5. ↑ ر.ک: همان، ص3
  6. ↑ ر.ک: همان، ص7
  7. ↑ ر.ک: همان، ص7-14
  8. ↑ ر.ک: همان، ص14
  9. ↑ ر.ک: همان، ص15
  10. ↑ ر.ک: همان، ص20-28
  11. ↑ ر.ک: همان، ص20
  12. ↑ ر.ک: همان، ص25
  13. ↑ ر.ک: همان، ص29-84
  14. ↑ ر.ک: همان، ص30
  15. ↑ ر.ک: همان، ص35
  16. ↑ ر.ک: همان، ص54
  17. ↑ ر.ک: همان، ص58
  18. ↑ ر.ک: همان، ص71
  19. ↑ ر.ک: همان، ص75
  20. ↑ ر.ک: همان، ص78
  21. ↑ ر.ک: همان، ص85-137
  22. ↑ ر.ک: همان، ص85
  23. ↑ ر.ک: همان، ص116
  24. ↑ ر.ک: همان، ص128
  25. ↑ ر.ک: همان، ص133
  26. ↑ ر.ک: همان، ص138-140

منابع مقاله

متن کتاب.

وابسته‌ها

برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=معانی_و_بیان_(علوی_مقدم)&oldid=662950»