مسند سعد بن أبي‌وقاص

مسند سعد بن أبي‌وقاص، مشتمل بر احادیثی است که از طریق سعد بن ابی‌وقاص روایت شده و احمد بن ابراهیم دورقی بغدادی (168-246ق)، آنها را در این مسند گرد آورده است. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم عامر حسن صبری انجام شده است.

مسند سعد بن أبي وقاص
پدیدآوران	دورقی بغدادی، احمد بن ابراهیم بن کثیر (نويسنده) صبری، عامر حسن (محقق)
ناشر	دار البشائر الإسلامیة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1407ق - 1987م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/د9م5 118 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

سنت رسول خدا(ص) چه کلام و چه فعل آن حضرت توضیح‌دهنده احکام الهی، مبین اجمال آن و هادی به طرق تطبیق آن است. به جهت این اهمیت، اصحاب رسول‌الله(ص) و علمای پس از ایشان در حفظ سنت نبوی و گردآوری آن تلاش کردند. علمای بزرگ در قرون اولیه هجری اقدام به تدوین و جمع سنت نبوی در مصنفات، مسانید، جوامع، سنن، معاجم، اجزاء و غیر آن نمودند. سپس اقدام به وضع قواعد دقیق و احکام ثابتی برای پالایش اسانید و نقد آنها و آگاهی بر احوال روات و تشخیص روایات صحیح از سقیم نمودند.

کتاب حاضر که از ثمرات آن تلاش عظیم در خدمت سنت نبوی است، تصنیف حافظ احمد بن ابراهیم دورقی بغدادی از اقران و همتایان یحیی بن معین، اسحاق بن راهویه، احمد بن حنبل و از اساتید مسلم، ابی‌داود، ترمذی، ابن ماجه و غیر آنهاست.

در ابتدای کتاب شرح حال مؤلف، مشتمل بر فهرست اساتید وی (56 نفر)، شاگردانش (9 نفر) و نوشته‌هایش (5 اثر) ارائه شده است. البته از آثار او جز مسند سعد بن ابی‌وقاص به‌دست نیامده است.

دورقی در این مسند، احادیثی را که از طریق سعد بن ابی‌وقاص روایت شده، گرد آورده است؛ همچنان‌که شیوه محدثین در تألیف مسانید است که احادیث هر صحابی را جداگانه، خواه صحیح یا حسن یا ضعیف، از منابع مختلف، گرد آورند.

شیوه دورقی در این مسند

1. استخراج احادیث مسند از طریق صحابه و تابعین از سعد بن ابی‌وقاص که صحابه به این ترتیبند: جابر بن سمره، عبدالله بن عباس و سائب بن یزید و تابعین به این ترتیب: عامر، مصعب، عمر، ابراهیم، محمد و عایشه اولاد سعد، سعد بن مسیب، ابوعثمان نهدی و بسیاری دیگر.
2. اصل در کار دورقی در این مسند این بوده که احادیثی را که سعد از نبی(ص) روایت کرده، ذکر کند. این شیوه، رعایت شده، جز در شش حدیث که از غیر طریق سعد (در شماره 15 از عایشه، در شماره 36 از ابن عباس و...) روایت شده است.
3. مسند سعد مشتمل بر 134 حدیث است که غالب آن – جز 4 اثر - مرفوعه یا در حکم مرفوعه است.
4. مصنف، ملتزم به صحت مرویات خود نیست؛ البته شیوه اصحاب مسانید و سنن و معاجم همین است و اشکالی هم بر آنها نیست؛ چراکه آنها احادیث را با سند ذکر می‌کنند و سند برای خبر مانند نسب مرد است. البته محقق اثر از دیدگاه اهل سنت روایات را بررسی و تعداد صحیح، حسن و ضعیف آنها را ذکر کرده است.

منابع مقاله

مقدمه محقق.