مستمسك العروة الوثقی
مستمسك العروة الوثقى تأليف آیت‌الله سيد محسن طباطبايى حكيم در 14 جلد توسط مؤسسه دار التفسير قم براى نخستين بار در سال 1374ش چاپ شده است. موضوع كتاب فقه مى‌باشد و شرحى تفصيلى بر متن كتاب «عروة الوثقى» تأليف آیت‌الله سيد محمد كاظم طباطبايى يزدى و بيان مستندات فقهى اين كتاب فتوايى است. در پايان هر جلد فهرستى تفصيلى از مباحث و عناوين مندرج در همان جلد ارائه شده و منابع مورد استفاده در پاورقى كتاب آمده است.
| مستمسک العروة الوثقی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (نویسنده) حکیم، سید محسن (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | العروه الوثقی العروه الوثقی. شرح |
| ناشر | دار التفسير |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1391 ق |
| چاپ | 4 |
| موضوع | فقه جعفری
فقه جعفری - قرن 14 یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، 1247؟ - 1338؟ق. العروه الوثقی - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 14 |
| کد کنگره | BP 183/5 /ی4 ع40238 1363 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگيزه تأليف
«عروة الوثقى» كتابى فتوايى است و در آن ادله احكام نيامده است.
انگيزه مؤلف (شارح) از تدوين اين شرح مبسوط، تفسير كلمات و بيان مستندات فقهى اين كتاب است.
ساختار
به شيوه فقه استدلالى و بر اساس مستندات فقهى (كتاب، سنت، عقل و اجماع) مباحث آن تنظيم شده است.
گزارش محتوا
در مجلد اول از اين مجموعه فقهى مباحث مربوط به اجتهاد و تقليد و شرايط افتاء و مرجعيت بيان شده و شرايطى كه يك مجتهد بايد آن را احراز كند تا اهليت براى فتوا داشته باشد ذكر گرديده است. بحث از اجتهاد متجزى، راه‌هاى شناخت مجتهد اعلم، عدم تقليد در اصول دين و وجوب آن در فروع دين نيز در همين مبحث آمده است.
در ادامه مباحث جلد اول، احكام مربوط به طهارت و نجاست ذكر شده و در ابتدا احكام مربوط به انواع آب‌ها و طهارت و نجاست آنها و شرايط مطهريت هر يك از آنها بيان گرديده است. احكام آب مطلق، آب مضاف، آب كر، آب جارى، آب راكد، آب باران، آب حمام، آب چاه، آب استفاده شده (مستعمل)، آب مشکوک به نجاست، احكام سور (دهن زدن حيوان به ظرف) و احكام نجاساتى مانند بول و غائط انسان و حيوان، احكام مردار، منى، خون، شراب، كافر، فقاع (آب جو)، عصير عنبى (آب انگور جوشيده شده) و راه‌هاى اثبات نجاست يك شيئ و پاک كردن نجاست از آن، از ديگر مندرجات جلد اول است.
در جلد دوم، احكام و فروعات فقهى مربوط به طهارت و نجاست مانند احكام مطهرت اعم از آب، خاک، احكام ولوغ، مطهِّريّت آفتاب، استحاله، احكام ارتداد و نجس بودن مرتد و پاک شدن كافر هنگام اسلام آوردن و ساير احكام مربوط به کیفیت پاک كردن ظروف مختلف نجس، احكام استنجا و استبراء، احكام وضو و غسل و تيمم، احكام تخلّى و مستحبات آن، به تفصيل شرح و تبيين شده است.
در جلد سوم به صورت مبسوط احكام مربوط به انواع غسل مانند: غسل جنابت و احكام جنب، غسل حيض و استحاضه و نفاس و احكام غسل ميت و مس ميت بيان گرديده است.
در مجلد چهارم، ادامه احكام مربوط به اموات مانند احكام تلقين فرد محتضر، واجبات و مستحبات پس از مرگ و تجهيز ميت اعم از تشييع، غسل، كفن و دفن و نماز ميت و برخى از احكام تيمم به صورت مشروح بيان شده است.
در مجلّد پنجم، احكام و فروعات فقهى مربوط به نماز مانند اقسام نمازهاى واجب، احكام نمازهاى يوميه، وقت نمازهاى يوميه و احكام آن، احكام قبله و واجبات آن، احكام پوشش و ستر بدن بويژه ستر عورت در نماز، احكام لباس نمازگزار و جنس آن و عدم نجاست آن، احكام مكان نمازگزار، احكام سجده و چيزهايى كه مى‌توان بر آن سجده كرد، و احكام اذان و اقامه و مستحبات آن مورد بحث و بررسى فقهى قرار گرفته است.
در جلد ششم، ادامه احكام نماز مانند: واجبات نماز اعم از نيت و احكام آن، احكام تكبيره الاحرام و واجبات و مستحبات آن، احكام قيام در نماز، احكام قرائت حمد و سوره و ساير اذكار نماز، احكام ركوع، احكام سجود، احكام تشهد و سلام نماز، احكام موالات در نماز و احكام مبطلات نماز بيان شده است.
در جلد هفتم احكام نماز آيات، نماز قضا، نماز استيجارى، نماز قضاى پدر و مادر، احكام نماز جماعت و جمعه و شرايط امام جمعه و جماعت، به صورت مبسوط آمده است.
در مجلد هشتم احكام نماز مسافر و شروط قصر در نماز بيان شده و پس از آن احكام و فروعات فقهى مربوط به روزه مانند احكام نيت در روزه، مبطلات روزه (مفطرات)، افطار عمدى روزه و وجوب كفاره براى افطار عمدى و سهوى و اجبارى، احكام روزه قضا و كفاره آن، شرايط صحت روزه و شرايط وجوب آن و احكام اعتكاف مورد بررسى فقهى قرار گرفته است.
در مجلد نهم، احكام و فروعات مربوط به زكات و موارد وجوب آن، مقدار زكات و موارد مصرف مال مربوط به زكات و مستحقين آن و مسائل متفرقه مربوط به زكات مانند احكام زكات فطره بيان شده و پس از آن احكام و فروعات فقهى مربوط به خمس و شرايط وجوب آن و مصرف مال خمس و موارد و مصاديق انفال آمده است.
در مجلد دهم به بحث درباره احكام و فروعات مربوط به حج پرداخته شده است. نگارنده نخست به وجوب حج و شرايط وجوب حج و فورى بودن انجام اين عمل عبادى، در صورت استطاعت، اشاره كرده و احكام مربوط به استطاعت مالى و جانى را تحليل و سپس احكام حج بدلى و حج نيابتى و احكام مربوط به وصيت و ارث كه با حج در ارتباط مى‌باشد را، بررسى نموده است. احكام نذر، عهد و قسم در حج و فروعات فقهى مربوط به آن، مباحث بخش پايانى اين جلد است.
در مجلد يازدهم نيز در ادامه احكام حج، مباحث مربوط به شرايط نيابت در حج واجب و مستحب بيان شده و احكام وصيت در حج، اقسام عمره و احكام آن، اقسام حج و احكام آن، احكام تمتع، احكام ميقات و محل احرام و احكام احرام به صورت مبسوط بيان شده است.
در جلد دوازدهم احكام و فروعات فقهى مربوط به اجاره و عقد اجاره، شرايط اجاره، احكام مستأجر و نزاع بين او و موجر و احكام و فروعات فقهى مضاربه به صورت مشروح تبيين شده است.
در جلد سيزدهم احكام فقهى شركت، مزارعه، مساقات، ضمان و حواله مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
در مجلد چهاردهم و پايانى نيز احكام مربوط به نكاح و عقد نكاح و اولياى عقد، شروط صحت و فساد عقد نكاح و احكام مربوط به وصيت بيان شده است.