مرتضی زبیدی، محمد
سید محمد بن عبدالرزاق حسینى (1145-1205ق)، با کنیه ابوالفیض و مشهور به مرتضى زبیدى، لغت شناس، محدث، متبحر در رجال و انساب
نام | مرتضی زبیدی، محمد بن محمد |
---|---|
نامهای دیگر | حسینی الواسطی الزبیدی، محمد مرتضی
زبیدی، ابیفیض محمد زبیدی، محبالدین محمد زبیدی، محمد بن محمد زبیدی، مرتضی مرتضی الزبیدی، ابو الفیض محمد بن محمد مرتضی الزبیدی، محمد بن محمد واسطی الزبیدی، ابیفیض محمد |
نام پدر | عبدالرزاق |
متولد | 1145ق |
محل تولد | بلگرام (لجرام) هند |
رحلت | 1205ق |
اساتید | محمد فاخر بن یحیى |
برخی آثار | تاج العروس من جواهر القاموس |
کد مؤلف | AUTHORCODE00279AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1145ق در بلگرام (لجرام) هند متولد شد. اصالتش به شهر واسط عراق مىرسد و در زبید از شهرهاى یمن تربیت یافته و بزرگ شده است.
مسافرتها
وى از زبید به حجاز سفر کرد و در 1167ق وارد مصر شد و اسماعیل، کتخدا عذبان او را مورد عنایت خاص خود قرار داد و با او دوستى فراوان کرد. سرانجام بین عام و خاص شهرت یافت و به صعید و دیگر نقاط مصر سفر کرد و مورد احترام و تجلیل بزرگان آن دیار قرار گرفت. بسیارى از ارباب علم و سلوک را دید و سفرنامهها نوشت. وى تألیف شرح قاموس را آغاز کرد و سالها براى اتمام آن رنج برد و پس از آنکه شرح قاموس را در 14 جلد به پایان رسانید، آن را تاج العروس نامید و بدین مناسبت ولیمهاى داد که همه طلاب و اساتید وقت در آن ولیمه دعوت شده بودند.
چندى نگذشت که فضیلت او به اوج شهرت رسید و سیل هدایا و تحف بهسوى او سرازیر گردید. پادشاهان حجاز و هند و یمن و شام و عراق و مغرب اقصى و ترک و سودان و الجزایر با او مکاتبه کردند. اعتقاد مردم در حق او چندان فزونى گرفت که بسیارى از مردم مغرب چنین مىپنداشتند که هر که حج کند و به زیارت زبیدى نرود و هدیهاى تقدیم او نکند حج او کامل نخواهد بود.
وفات
سید مرتضى زبیدى ماه شعبان در سال 1205ق بر اثر طاعون در قاهره مصر درگذشت.
آثار
زبیدى تألیفات بسیار دارد و برخى 138 اثر از او نقل کردهاند که از آن جمله است:
- تاج العروس من جواهر القاموس
- اتحاف السادة المتقین بشرح إحیاء علوم الدین
- اسانید الکتب الستة
- عقود الجواهر المنیفة فى ادلة مذهب الامام ابى حنیفة
- کشاف اللثام عن آداب الایمان و الاسلام
- رفع الشکوى و ترویح القلوب فى ذکر ملوک بنى ایوب
- رسالهى عقد الجمان فى بیان شعب الایمان
- غایة الابتهاج لمقتفى اسانید مسلم بن الحجاج
- عقد اللئالى المتناثرة فى حفظ الاحادیث المتواترة
- نشوة الارتیاح فى بیان حقیقة المیسر و القداح