مراقي السعود إلى مراقي السعود
مراقي السعود إلی مراقي السعود، نوشته محمد امین بن احمد زیدان جکنی معروف به مرابط (1229-1325ق)، مالکی‌مذهب در موضوع علم اصول است. این اثر توسط محمد مختار بن محمد امین شنقیطی تحقیق شده است. برخی از این اثر با عنوان «مراقي الصعود إلی مراقي السعود» یا «شرح مراقي السعود» نام برده‌اند[۱]. نویسنده در مقدمه کتاب نام آن را «مراقي السعود لمبتغي الرقي و الصعود إلی مراقي السعود لمبتغي الرقي و الصعود» یاد کرده است[۲].
| مراقي السعود إلى مراقي السعود | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جکني، محمدامین بن أحمد (نويسنده) شنقیطی، محمدامین (محقق) |
| ناشر | مکتبة ابن تيمية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1413ق - 1993م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش9 م4023 156/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این اثر شرحی بر منظومه‌ای در اصول فقه با عنوان «مراقي السعود» نوشته ابومحمد عبدالله بن حاج ابراهیم بن محنض (متوفای 1233ق) است که به‌عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد مورد تحقیق قرار گرفته و به‌صورت حاضر منتشر شده است[۳].
شارح پس از ذکر فرازی از ابیات و توضیح و تفسیر آنها شرحی مزجی را از کتاب منظوم یادشده ارائه کرده است. وی در مواردی مقدمه‌ای را برای اشعار به‌عنوان شرح آورده[۴] و گاهی نیز قبل از ذکر مسئله مورد بحث، به شرح آن پرداخته است و سپس گفته است: «و این است معنای گفتار او...» یا «با این شرح روشن شد گفتار او...». گاهی کلام خود را آورده، سپس نظم را ذکر کرده؛ گویی آن نظم، شرح کلام وی است[۵].
گرچه شارح در این اثر روش اختصار را برگزیده، ولی بااین‌وجود در مواردی که مطالب نیاز به توضیح و تبیین بیشتر داشته، با واژه «تنبیه» یا «قلت» به توضیح پرداخته و گاهی نظرات خود را نیز ذکر کرده است. وی همچنین به‌منظور رعایت اختصار به شکل گسترده از ضمیر استفاده نموده و گاهی معانی فراوانی را در قالب یک عبارت یا عباراتی جمع کرده است[۶].
لازم به ذکر است که شارح در این اثر بیش از هرچیز به کتاب نشر البنود تکیه کرده است؛ بااین‌وجود از محلی و جمع الجوامع و حاشیه آنها نیز بهره برده استref>ر.ک: همان، ص30؛ متن کتاب، ص47</ref>. وی در نقل کلام دیگران دقت کامل را مبذول داشته است[۷].
محقق علاوه بر ارجاع برخی مسائل اصولی مطرح‌شده در کتاب به مهم‌ترین مصادر اصولی، به ذکر اختلاف نظرات پیرامون برخی از مسائل که نویسنده ذکر نکرده، پرداخته و علاوه بر اشاره به دیدگاه و سخنان عالمان درباره مسائل مورد اختلاف، مصادر آنها را نیز ذکر کرده است. وی به مطالب نقل‌شده از کتاب نشر البنود، محلی، سبکی، مدونه و مختصر خلیل و... با ذکر جلد و صفحه اشاره کرده است. ارجاع شواهد کتاب به مصادر در پاورقی، معرفی برخی از کتاب‌ها که در اثر نامی از آنها رفته و شرح و توضیح برخی از الفاظ و عبارات مبهم و دشوار از کارهای دیگر محقق است. وی برای آسان‌سازی مطالعه کتاب، ابیات شرح‌شده را در ابتدا به‌صورت جداگانه ذکر کرده، سپس ابیات را ممزوج با شرح آن آورده است. محقق در ارجاع احادیث نخست به صحیح مسلم یا بخاری یا هردو با ذکر مشخصات پرداخته و در صورت فقدان آنها در دو کتاب یادشده، به سخنان علما پیرامون آنها با ذکر مصادری که در آنها آمده مانند سنن، مستدرکات و مسانید و... اشاره کرده است[۸].
پانویس
منابع مقاله
تمهید و متن کتاب.