مراحل السالکين
مراحل السالکین تألیف بهاءالدین محمدمهدی خزامی مشهور به رواس (متوفی 1286ق)، در شیوه و روش سلوک عرفانی طریقه رفاعیه است که با مقدمه و تحقیق احمد فرید مزیدی منتشرشده است.
| مراحل السالکين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رواس، محمدمهدی بن علی (نويسنده) مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| ناشر | دار الآفاق العربية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1431ق - 2010م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-977-344-1603 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب مشتمل بر قواعد خاص در ویژگی سالک و کیفیت سلوک صوفی است که با استناد به کتاب و سنت و احوال علما به رشته تحریر درآمده است.[۱]
اولین مرحله سلوک عرفانی قیام به ارکان پنج‌گانه دین اسلام یعنی ذکر شهادتین، نماز، روزه، زکات و حج در صورت استطاعت است.[۲] مرحله «صحبت» از مهم‌ترین عقبات طریق و دشوارترین و درعین‌حال سهل‌ترین راه است. آداب صحبت فراوان است؛ اساس آن توبه و پس‌ازآن تصدیق به حال استاد در همه احوال و تخلق به اخلاق او و عمل به اعمال و قائل شدن به اقوال اوست.[۳]
از دیگر مراحل سلوک و بزرگ‌ترین لذات عارفین، علم به الله تعالی و صفات و افعال اوست.[۴] جوع و گرسنگی مرحله دیگری است که به معنای ترک حرص بر طعام و تقلیل دادن آن است؛ به‌گونه‌ای که نه گرسنگی مفرط باشد که به مزاج آسیب بزند و نه حریص بر طعام باشد که نظام معده فاسد شود.[۵] اخلاق به دو گروه نیک و بد تقسیم می‌شود: اخلاق حسن مانند: فراست، صفای ذهن، شجاعت، حلم، تحمل، تواضع، سخاوت. اخلاق سیئه نیز عکس اخلاق حسنه است. خلقیاتی چون قساوت قلب، خلف وعده، کذب، غیبت، نمیمه، گفتار باطل، بهتان.[۶]
نویسنده، طلب علم را نیز از دیگر مراحل سلوک دانسته است؛ چراکه بر هر زن و مرد مسلمان واجب و تحصیل علم، طریق آخرت است و آن محبت خداوند و رسولش و خوف از پروردگار و امید به رحمت او و ایمان به مکلف بودن انسان به احکام الهی است.[۷] رجاء، صبر و شکر نیز ازجمله مراحل سلوک عرفانی است.[۸]
در انتهای کتاب خلاصه اعتقادات طریقه رفاعیه در رابطه با بیعت کردن، تلقین ذکر و همچنین پوشیدن خرقه مطرح‌شده است.[۹] سید احمد رفاعی مؤسس طریقه رفاعیه است و ازاین‌رو شناخت او یکی از مراحل سلوک صوفی تعریف‌شده است[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.