مختصر مصباح المتهجد في عمل السنة، الشهير ب «المصباح الصغير»
مختصر مصباح المتهجد في عمل السنة، مشهور به «المصباح الصغير»، از آثار محدّث، متکلم، مفسّر و فقیه شیعی قرن پنجم هجری قمری، شیخ طوسی (385-460ق)، است که گزیده‌ای از ادعیه و اعمال مستحبی ایام سال را بیان می‌کند. پژوهشگران معاصر، محمدجواد شعبانی و محمدحسن آموزگار، با اشراف «مرکز پژوهش و میراث‌شناسی کتابخانه علامه مجلسی»، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نگارنده و اثر حاضر را شناسانده‌اند.
| مختصر مصباح المتهجد في عمل السنة، الشهير ب المصباح الصغي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طوسی، محمد بن حسن (نويسنده)
شعبانی، محمدجواد (محقق) آموزگار، محمدحسن (محقق) مکتبة العلامة المجلسي (سایر) |
| ناشر | مکتبة العلامة المجلسي |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1435ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دعا‌ها,اعمال السنه,عبا‌دات شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۶۷/۵۳/ط۹م۶۰۱۵ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهمیت و ارتباط با آثار دیگر
- متن اصلی قبلا به نام مصباح المتهجد و مصباح المتهجد (طوسی) معرفی شده و دارای جایگاه بلندی در بین کتاب‌های ادعیه است، به‌صورتی که بسیاری از دانشوران به آن اهتمام ورزیده و به تلخیص و ترجمه و شرح و تکمیل آن پرداخته‌اند؛ از جمله اینکه:
- کتاب حاضر خلاصه‌ای است که خود نویسنده از آن کتاب، فراهم و عرضه کرده است.
- دانشوری از علمای قرن هفتم هجری به نام مجدالدین علی بن حسین بن باقی قرشی حلی، آن را با عنوان اختيار المصباح الكبير و ما أضيف إليه من الأدعية، خلاصه کرده و دعاهایی نیز بر آن افزوده است.
- علامه حلى (648-726ق) نیز المصباح المتهجد را بنا به خواهش وزیر محمد بن محمد قوهدى خلاصه کرده که به نام منهاج الصلاح في اختصار المصباح منتشر شده است. المصباح المتهجد باعث نگارش خلاصه‌ها، ترجمه‌ها، شروح و تکمله‌های بسیاری شده است که در این مختصر نگنجد[۱].
اسامی کتاب
هرچند نویسنده خودش اسمی برای این اثرش، نه در مقدمه و نه در جای دیگر، معین نکرده، ولی در الفهرست از آن با عنوان مختصر المصباح في عمل السنة یاد کرده و با همین اسم در بین اندیشوران مشهور شده است و گاه «المصباح الصغير» در برابر اصلش (المصباح الكبير) نامیده می‌شود و در کتاب‌های کتاب‌شناسی، عناوین «مختصر مصباح المتهجد»، «مصباح المتهجد الصغير»، «عمل السَّنَة» و «مختصر الشيخ» نیز برای آن آمده است[۲].
نمونه مباحث
- از جمله دعاهای امام موسی کاظم(ع) در روز جمعه: «اللهم اغفر لي كل ذنب يحبس رزقي و يحجب مسألتي أو يقصّر عن بلوغ مسألتي أو يصد بوجهك الكريم عني»[۳]. ترجمه: «خدایا برای من ببخش هر گناهی را که روزی مرا زندانی می‌کند و خواسته مرا پوشیده می‌دارد یا دستم را از رسیدن به درخواستم کوتاه می‌سازد یا رویِ بزرگوار تو را از من بازمی‌دارد».
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.