مختصر لقط المنافع
مختصر لقط المنافع، اثر ابوالفرج عبدالرحمن بن على بن جوزى (597-508ق)، عالم بغدادی قرن ششم هجری است که در دانش‌های گوناگون زمانه خود چیره‌دست بوده است. ابن جوزی دانش پزشکی طبیبان پیش از خود را بررسی ریشه‌ای و ژرف نموده است. سپس آن‌ها را در کتابی با عنوان «لقط المنافع» در هفتاد باب گرد آورده است. آنگاه، آن را کوتاه نموده و با نام «مختصر لقط المنافع» عرضه کرده است. احمد یوسف دقاق پژوهش کتاب را انجام داده است[۱].
| مختصر لقط المنافع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) دقاق، احمد یوسف (محقق) |
| ناشر | دار المأمون للتراث |
| مکان نشر | سوریه - دمشق ** لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1407ق - 1987م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی اسلامی -- متون قدیمی تا قرن ۱۴ق,گیاهان دارویی -- مصارف درمانی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RIS۴۰۷/الف۲ل۷ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عنوان این اثر در برخی کتاب‌ها با واژه‌های گوناگون «مختار» «مختصر» و «منتخب» که در آغاز آن آمده، ثبت شده است[۲]. ابن جوزی با این کتاب خواسته است نمایه‌ای از داروها و آنچه که به بهداشت تن یاری می‌رساند به خواننده ارائه کند؛ او در نوشتارش به هوای مطبوعی که شایسته است آدمی در آن نفس بکشد، اولویت می‌دهد و در آغاز کتاب می‌آورد. سپس، پاک‌سازی تن را از خلط‌های زیان‌زننده گوشزد می‌کند. آنگاه آنچه را که تن و روان را بهبود می‌بخشد، فهرست می‌کند و درباره آن‌ها توضیح می‌دهد: بهره‌گیری از روغن‌های طبی، شستشوی تن، لباسی که راحتی و بهبودی را برای تن به ارمغان می‌آورد، عطر، گیاهان طبی، میوه‌ها، حبوبات، نان، سبزیجات، گوشت، چاشنی‌ها، پختنیها، شیرینی‌جات، آب، نوشیدنی‌ها، رُب‌ها، کیفیت خواب و بیداری، موادی برای زینت تن، آمیزش جنسی، بهداشت دندان، کیفیت پوشش و خورش در فصل‌های چهارگانه سال، درمان بیماری‌ها و پرهیز از عوارض روانی در این شمارند. او سپس، سفارش‌های پزشکی را از گفتار برخی حکیمان گوشزد می‌کند و در پایان، چکیده‌ای از نکته‌های مهم کتابش را به خواننده یادآور می‌شود[۳].
احمد یوسف دقاق (محقق) برای تهیه این کتاب از نسخه‌ای که در مدرسه صدیقیه در شهر حلب است، بهره جسته است[۴]. او معنای واژه‌های پزشکی را از کتاب «قاموس الأطباء و ناموس الألبّاء» و «المعتمد في الأدوية المفردة» و «قاموس الغذاء و التداوي بالنبات» برگرفته است و در کنار اینها از لغت‌نامه‌هایی چون «المحيط» و «لسان العرب» نیز بهره برده است[۵]. او داروها و غذاهای درمانی، اعلام کتاب و موضوع‌ها را در پایان کتاب فهرست کرده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن کتاب.