مجمل الاقوال فی الحکم و الامثال
مجمل الاقوال فی الحکم و الامثال تألیف احمد بن احمد بن احمد الدمانیسی السیواسی (قرن 7ق)، ادیب و نویسنده؛ تحقیق و تصحیح فاطمه توکلی رستمی (متولد 1336ش)، محقق و مصحح. این کتابی است در فن امثال و محاضرات که دربردارنده بیش از دو هزار مثل عربی با ترجمه فارسی است.
| مجمل الاقوال فی الحکم و الامثال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دمانیسی سیواسی، احمد بن احمد بن احمد (نویسنده) توکلی رستمی، فاطمه (محقق و مصحح) |
| ناشر | کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1393 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-220-171-3 |
| موضوع | ضرب المثل های عربی -- ترجمه شده به فارسی -- ضرب المثل های فارسی -- ترجمه شده از عربی -- نثر فارسی - قرن 7ق |
| زبان | فارسی و عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2522 /د8م4 1393 |
ساختار
کتاب در دو قسم اصلی تنظیم شده است: قسم اول با عنوان "مؤتلفات" شامل هفتاد باب و قسم دوم با عنوان "مختلفات و متفرقات" دارای هفت باب میباشد.
گزارش کتاب
این اثر ارزشمند که در سال 693 هجری قمری به پایان رسیده، یکی از مهمترین منابع در زمینه امثال و حکم عربی با ترجمه فارسی است. مؤلف که پدرش اهل دمانیس ارمنستان و خودش زاده سیواس آسیای صغیر بود، حدود سه چهارم کتاب را به نثر فارسی گزارش کرده است.
هدف مؤلف از ترجمه متون به فارسی، سهولت استفاده غیرعربزبانان بوده است چنانکه خود میگوید: «چون میخواست که فایدۀ آن عامتر و نفع آن تمامتر باشد و اصناف مردم از او بهره و نصیب بود التزام نمود که تمامت کتاب من اوله الی آخره از آیت و اخبار و امثال و اشعار جمله به پارسی مترجَم باشد».
مؤلف از بیش از بیست منبع معتبر در این زمینه استفاده کرده که از جمله آنها میتوان به امثال ابی عبید، امثال میدانی، امثال زمخشری، امثال ابوبکر رازی، امثال روضة الناظر، کتاب یواقیت و کتاب جوامع الکلم اشاره کرد.
شیوه تنظیم کتاب بدین صورت است که پس از عنوان هر باب به عربی، ابتدا آیات قرآن، سپس اخبار و روایات منسوب به صحابه و حضرت علی(ع)، سخنان بزرگان، امثال عربی و در پایان اشعار شاعران عرب آورده شده است. در برخی موارد نیز مشابه فارسی امثال عربی ذکر شده که حدود پنجاه مورد از این شباهتها در کتاب وجود دارد.
از جمله ویژگیهای منحصر به فرد این کتاب، وجود 44 بیت فارسی است که چهار بیت از مسعود سعد سلمان، یک بیت از سنایی غزنوی، چهار بیت از رشید ادیب و چند بیت از خود مؤلف در آن آمده است.
این اثر نه تنها منبعی ارزشمند برای پژوهشگران ادبیات عرب و فارسی است، بلکه گنجینهای از فرهنگ و حکمت عامه را در خود جای داده و نشاندهنده تعامل فرهنگی بین دو زبان فارسی و عربی در سدههای گذشته میباشد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات