لمحات موجزة في أصول علل الحديث
لمحات موجزة في أصول علل الحديث، نوشته مفسر و محدث معاصر سوری حنفی و رئیس پیشین بخش علوم قرآن و سنت دانشکده شریعت دانشگاه دمشق، نورالدین عِتر (1937-2020م)، مبانی و اصول «علل الحدیث» به معنای «دانش شناسایی عیوب پنهانی در روایات بی‌عیب ظاهری» را تبیین می‌کند.
| لمحات موجزة في أصول علل الحديث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عتر، نورالدین (نويسنده) |
| ناشر | دار السلام |
| مکان نشر | مصر - اسکندریه ** مصر - قاهره |
| سال نشر | 1434ق - 2013م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-977-717-092-5 |
| موضوع | علل الحدیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 8ل2ع 110/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
نورالدین عتر، با تأکید بر اینکه کاوش در علل پدیده‌ها برای انسان، فطری است و هرچه پنهان‌تر باشد، کشف آن سودمندتر و جالب‌تر است، افزوده است: علل واردشده در احادیث، از بزرگ‌ترین علت‌ها در مباحث علمی است؛ زیرا شأن روایات نبوی(ص) والا است و آفاتی که در آن، رخنه کرده، آشکار نیست؛ پس شناسایی آن، انواع و احکامش و راه‌های آگاهی بر آن، نیازی ضروری است؛ این اثر را به دانشجویان و علاقه‌مندان این دانش تقدیم می‌کنم و آن را با استفاده از کلمات پیشوایان این علم، نوشته‌ام و بر پژوهش‌های پیشین خودم و تعلیقاتم بر شرح العلل نوشته ابن رجب و به‌خصوص کتابم إعلام الأنام شرح بلوغ المرام من أحاديث الأحكام اعتماد کرده‌ام[۱].
ساختار و محتوا
کتاب حاضر، از مقدمه و 4 فصل و خاتمه به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:
مقدمه (اهمیت و طرح کلی کتاب و منابع آن).
- تعریف علم «علل الحدیث».
- اسبابِ «علّت» (آسیب و آفت).
- راه‌های کشف علت.
- انواع علت از نظر موضع و اثر آن.
خاتمه: وجه اهمیت علم «علل الحدیث»، فواید آن و پرهیز از ژرف‌کاوی در غوامض علل در برابر نااهلان و ساده‌لوحانی که قدرت تحلیل و نقد ندارند.
نمونه مطالب
- «حدیث مُعَلّ»، روایتی است که معلوم شده عیب و علتی دارد که مانع صحتش می‌شود، هرچند ظاهرش سالم است. «علم علل الحدیث» آگاهی به قواعد و احکامی است که با آن، می‌توان اسبابی را کشف کرد که مانع صحت احادیث می‌شود و چون پژوهش در این علم، پیچیده و مشکل است، برترین و شریف‌ترین علوم محدثان شمرده می‌شود و عظمت آنان و روش انتقادی‌ا‌شان در آن آشکار می‌گردد[۲].
- هرچند اطلاع نخبگان علمی از «علم علل الحدیث» باعث اطمینان بیشتر آنان به عملکرد و دقت حدیث‌شناسان می‌شود، ولی پیشوایان این دانش، هشدار داده‌اند که در جلوی چشم نااهلان و غیر متخصصان، نباید وارد بحث از مسائل پیچیده علل الحدیث شد تا مردمان عادی، گرفتار بدفهمی و وسواس نشوند و همه احادیث را بی‌اعتبار نپندارند[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.