كتاب الأمالي
كتاب الأمالي، اثر ابوجعفر محمد بن حسن بن على طوسى، معروف به شيخ طوسى، مجموعهاى است از روايات، درباره موضوعهاى متنوع، اعم از مناقب اهلبيت و بهويژه اميرالمؤمنين(ع)، سيره رسول‌الله(ص) و تاريخ حوادث و وقايع صدر اسلام و جز اينها. اين مجموعه ارزشمند، حاصل 49 درس (املا) است كه شيخ آن جلسات را از تاريخ ربيعالاول سال 455ق، در يكى از رواقها يا شبستانها و مساجد اطراف بقعه مطهر اميرالمؤمنين(ع) در نجف اشرف آغاز نموده و بهطور كموبيش منظم، تا روز 8 ذی‌الحجه سال 458ق، به پايان رسانده است[۱].
| الأمالي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طوسی، محمد بن حسن (نویسنده)
غفاری، علی‌اکبر(مصحح) جعفري، بهراد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الامالي |
| ناشر | دار الکتب الإسلامية |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1380ش |
| شابک | 964-440-216-2 |
| موضوع | احاديث شيعه - قرن 5ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 130 /ط9الف8 1380 |
حاصل اين مجالس، خواندن و املاى 1537 حديث بر شنوندگان آن مجالس بوده است و بدينوسيله شيخ، علم خود را كه از پيشينيان و مشايخ خود تلقى كرده بود و در حفظ و نگهدارى آن سعى و كوشش فراوان نموده بود، با امانتى وصف ناپذير در سالهاى پايانى عمر مبارکش به اخلاف و شاگردان انتقال داده است[۲].
از آنجا كه نسخه ديگرى از اين اثر، در نرم افزار موجود مىباشد، در اين نوشتار، به معرفى نسخهاى پرداخته شده كه توسط استاد علی‌اكبر غفارى و بهراد جعفرى، تحقيق و تصحيح شده است. كتاب با دو مقدمه از محققین، آغاز شده است. در مقدمه علی‌اكبر غفارى، زندگینامه مختصرى از مؤلف ذكر شده و در مقدمه بهراد جعفرى، اشاره مختصرى شده است به اعمال صورت گرفته پيرامون تحقيق كتاب[۳].
احاديث روايت شده در اين كتاب، باآنكه مطابق مذهب اماميه مى باشد، بااينحال بسيارى از روات آنها، از عامه و اهل سنت هستند و لذا محقق، ابتدا به شرح حال و تخريج وثاقت ايشان از كتب زير پرداخته است: «تقريب التهذيب» و «تهذيب التهذيب» از ابن حجر عسقلانى،» ميزان الاعتدال» و» لسان الميزان» اثر ذهبى، «تاريخ بغداد» از خطیب،» تاريخ الري» از ابوحاتم رازى و.... وى در ترجمه رجال اين روايات، از كتب زير بهره برده است: «حلية الأولياء» اثر ابونعيم،» الاستيعاب» تأليف ابن عبدالبر، «الإصابة في تمييز الصحابة» از ابن حجر عسقلانى،» المعارف» تأليف ابن قتيبه دينورى،» المحبر» اثر حبيب بن اميه بغدادى و...[۴]
محقق پس از دقت در مقابله نسخ با يكديگر، با استفاده از كتب شروح شيعه و عامه، مواردى را كه نياز به شرح و توضيح داشته تشريح كرده است. در مواردى كه در نسخ، اختلافى وجود داشته، عبارت صحيح در متن و مخالف آن، در ذيل نوشته شده و در مواردى كه نسخ متفق، ولى به نظر محقق اشتباه بوده، عبارت متفق عليه در متن اصلى قرار گرفته و قول صواب، در ذيل آن درج گرديده است. فهرست مطالب، اعلام و آيات مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است.