قهپایی، سید عنایت‌الله
سید عنايت‌الله قهپايى (متوفای 1026ق)، معروف به زكى نجفى، مجتهد رجالى، محدث و جامع در علوم عقلى و نقلى؛ از دانشمندان طراز اول عالم تشیع در قرن یازدهم هجری
| نام | قهپایی، عنایةالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | قهپایی، عنايت‌الله بن شرف‌الدين
كوهپايى، عنایت‌الله |
| نام پدر | شرف‌الدین على |
| متولد | قبل از 975ق |
| محل تولد | كوهپايه اصفهان |
| رحلت | 1026ق |
| اساتید | مقدس اردبيلی
ملا عبدالله تسترى |
| برخی آثار | مجمع الرجال |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00391AUTHORCODE |
ولادت
زکی‌الدين عنايت‌الله بن شرف‌الدین على بن محمود بن شرف‌الدین على محمود قهپايى نجفى(كوهپايى)، منسوب به قهپايه معرّب كوهپايه، قصبه‌اى در سمت مشرق اصفهان است. سيد محمدباقر خوانساری در روضات الجنات مدعی است كه تولد او در نجف بوده است، اما به دليل آنكه در اواخر عمر در كوهپايه ساكن شد، به قهپايی معروف گرديد. از تاريخ ولادت او خبری در دست نيست، اما با توجه به اينكه از محضر مقدس اردبيلی كسب فيض كرده است، تولد وی بايد پيش از سال 975ق باشد.
تحصیلات
ملا عنایت‌الله پس از مدتی زیستن در زادگاهش کوهپایه، به کسب علم و فضایل روی آورد و دراین مسیر تا جایی پیش رفت که به فیض شاگردی شیخ بهایی و نیز ملاعبدالله تستری نائل آمد
او در ابتداى امر به دستور شاه عباس اول در كوهپايه سكونت گزيد و آنگاه جهت تحصيل به نجف اشرف هجرت كرد و تا زمان وفاتش در اين ديار باقى ماند و نزد اكابر علماى اماميه هم عصر خويش علوم دينى را فراگرفت.
اساتيد
وى شاگرد محقق اردبيلى، شيخ بهايى، ملا عبدالله تسترى و معاصر با سيد امير مصطفى تفرشى بود. قهپايى در تمامى علوم دينى متداول به‌ويژه رجال و درايه توانايى و بصيرتى فوق‌العاده يافت و در اين باره به تدريس و تألیف پرداخت.
وفات
در مورد تاریخ رحلت این عالم بزرگ مطلب دقیقی در منابع ذکر نشده ولی با توجه به اتمام کتاب مجمع الرجال. حدس زده‌اند که رحلت ایشان پس از سال 1026 قمری بوده که در اصفهان یا کوهپایه دفن شده است.
آثار
وى كتب چندى تأليف نموده كه از جمله آن‌ها عبارت است از:
- ترتيب رجال شيخ طوسى
- ترتيب رجال كشى
- ترتيب رجال نجاشى
- ترتيب فهرست شيخ طوسى
- حاشيه بر نقد الرجال مير مصطفى تفرشى
- مجمع الرجال؛ كه معروف‌ترين و مشهورترين تأليفات اوست.
اين اثر كه حاشيه‌اى بر كتاب نقد الرجال تفرشى مى‌باشد، از بهترين كتب درباره رجال به شمار مى‌رود.
منابع مقاله
- سرمد محمدى، حسين، «دائرةالمعارف تشيع»، ج13، ص361
- فرهیختگان تمدن شیعی