فلسفه اخلاق (مدرسی)

فلسفه اخلاق، اثر سید محمدرضا مدرسی، کتابی است که نویسنده آن به بررسی و کنکاش در مسائل مطرح شده در فلسفه اخلاق در عصر کنونی می‌پردازد.

فلسفه اخلاق (مدرسی، محمد رضا)
پدیدآوران	مدرسی، محمد رضا (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	پژوهش در بنیادهای زبانی، فطری، تجربی، نظری و دینی اخلاق
ناشر	صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران. انتشارات سروش
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1388ش
چاپ	3
شابک	‎978-964-376-670-2
موضوع	اخلاق - فلسفه
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/م4ف8 37 BJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، فلسفه اخلاق (ابهام‌زدایی) را ببینید.

وی با استناد به آیات و روایات و کمک گرفتن از فلسفه و کلام اسلامی و نیز اصول فقه بدین مهم دست برده است.

نویسنده از دیدگاه‌های فلسفی غربیان نیز یاد می‌کند و گاه آنها را به نقد می‌گیرد.

خواننده با مطالعه این نگاشته، بر فراوانی از مسائل فلسفه اخلاق به گونه‌ای مقایسه‌ای آشنا می‌شود و به بنیادهای فطری، زبانی، تجربی، نظری و دینی اخلاق به اختصار آگاهی می‌یابد و برخی مکتب‌های اخلاقی مهم این روزگا را تا اندازه‌ای می‌شناسد.

نگارنده مطالب کتابش را در شانزده سرفصل اصلی تنظیم کرده که برخی از آنها چنین است:

حکمت نظری و عملی: در این بخش از مفهوم فلسفه و تقسیم‌های آن در گذشته می‌گوید. حکمت نظری را با حکمت عملی می‌سنجد و اخلاق، علم اخلاق، فلسفه اخلاف و علم اخلاقیات یا آداب را تعریف می‌کند و به مقایسه برخی دیدگاه‌ها در زمینه‌های یاد شده می‌پردازد و برخی را نقد می‌کند.

مفاهیم در قضایای ارزشی: نویسنده در اینجا به بررسی برخی مکاتب فلسفی که به اخلاق و ماوراء طبیعت هم نظر دارند و منکر معنادار بودن و واقع نمایی قضایای اخلاقی و ماوراء طبیعی هستند، می‌پردازند و از معروفترین این نحله‌ها یعنی پوزیتویسم منطقی و دیدگاهایش در رمفاهیم اخلاقی یاد می‌کند و پاره‌ای اشکالات اساسی این دیدگاه‌ها را نقل و نقد می‌کند.

لزوم تبیین و تفکیک مفاهیم واژه‌ها: در این بخش و در ادامه بحث‌های یشین، با رویکردی زبان شناختی به برخی دیگر بحث‌های فلسفه زبان می‌پردازد و از آمیختگی مفاهیم در این مکتب‌ها می‌گوید و اشارتی دارد به اشعری و بصری که «ماهیت» و «وجود» را یکی می‌پنداشتند و مدعی است که اشتباه آن دو ناشی از خلط مفاهیم است. ایشان هم خلط را به پوزیتویستها نیز نسبت می‌دهد آنگاه به برخی اشتباهات نویسنده کتاب «دانش و ارزش» که برخاسته از تمایلات و یا برداشت‌های پوزیتویسی نویسنده آن از اخلاق است، اشاره می‌کند و به روش تفکیک مفاهیم می‌پردازد... هدف او از این بحث، اثبات معنادار بودن گزاره‌های اخلاقی و ارزشی است.

پژوهش در مفاهیم حسن و قبح و دیگر واژه‌های اخلاقی: نگارنده در این بخش به بحث‌های فلسفه زبانی خویش ادامه مید هد و در راستای سه گفتار پیش به معانی لفظی حسن و قبح که از واژگان کلیدی در فلسفه اخلاق و کلام اسلامی است می‌پردازد...

کیفیت وجودی ارزشها: موضوع این گفتار، کنکاش وجودشناختی در مفاهیم ارزشی چون: حسن و قبح، خوبی و بدی، و... است. نگارنده بر آن است که چگونگی وجود آنها را بررسی کند و معلوم دارد که مصداق خارجی دارند یا تنها اموری ذهی هستند. و از رهگذر به تقسیم سه گانه فلیسوفان از مفاهیم می‌پردازد و از مفاهیم ماهوی، انتزاعی و اعتباری سخن می‌راند آنگاه به عینی یا ذهنی بودن مفاهیم ارزشی و نسبی یا مطلق بودن مفاهیم اخلاقی می‌پردازد و...

در سه بحث بعدی اخلاق تجربی و اخلاق نظری را به تصویر می‌کشد و پس از آن همسویی اخلاق تجربی و اخلاق نظری را توضیح می‌دهد.

اخلاق ارسطو و نظریه توسط، بررسی پایه‌های اخلاق در فلسفه کانت، اخلاق اصالت نفع (سودانگاری)، حسن و قبح عقلی، عقل نظری و عقل عملی، هست‌ها و بایدها، و ارزش‌های اخلاقی، دین و حقوق از مباحث بعدی کتاب تا انتهاست

منابع مقاله

رفیعی، بهروز؛ اخلاق، عرفان و تصوف اسلامی: کتابشناسی توصیفی و موضوعی، تهران، انتشارات بین‌المللی هدی، چاپ یکم، 1377ش.