فرهنگ‌نامه مهدویت
فرهنگ‌نامه مهدویت اثر خدامراد سليمانيان، فرهنگ الفبايى اعلام و اصطلاحات مربوط به مهدویت است كه در راستاى فرهنگ سازى انتظار، به زبان فارسى و در سال 1387ش نوشته شده است.
| فرهنگ نامه مهدویت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلیمیان ریزی، خدامراد (نویسنده) |
| ناشر | بنياد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1388 ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-964-7428-47-7 |
| موضوع | محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - مهدویت - دایرةالمعارفها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 5/2 /س8ف4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده، كتاب را با انگيزه آشنايى علاقمندان به بحث‌هاى مهدویت و امام عصر(عج) و آشنايى نسل حاضر با فرهنگ مهدویت تدوين كرده است تا علاقمندان با آسانى بتوانند از خلال مدخل‌هاى آن، به مطالب مورد نياز خود دسترسى پيدا كنند.
ساختار
كتاب با مقدمه مؤلف در بيان نكاتى پيرامون مباحث آغاز شده و مطالب كه مجموعه‌اى مدون بر اساس حروف الفباست، بيشتر مربوط به مباحث مختلفى درباره امام زمان(عج) از جمله مفاهيم، اعلام و برخى آثار مرتبط با آن حضرت مى‌باشد كه هر مطلب، تحت عنوانى كه مدخل ناميده شده، با رعايت ضوابط و قواعد علمى فرهنگ‌نامه نگارى نوين، به نگارش درآمده است.
نگارنده در ذيل هر يك از مدخل‌ها، ضمن تشريح معناى لغوى آن، به ذكر آيات، روايات، منابع تاريخى و ديگر مآخذ و مصادر اشاره كرده و كوشيده است تا اطلاعات جامعى از موضوع مدخل، به خواننده انتقال دهد.
از ويژگى‌هاى كتاب، نيازسنجى مخاطب در سطح عام و خاص بوده كه به اين منظور، دويست واژه در حوزه مهدویت انتخاب شده كه مخاطب در صورت نياز، كافى است به مدخل‌هاى واژه‌هاى مربوط مراجعه و اطلاعات را به صورت روان دريافت كند.
سير مطالعاتى نویسنده در چندين سال گذشته، بررسى بيش از دو هزار و پانصد روايت از بيش از دويست منبع روايى و تاريخى شيعه و عامه، مطالعه ده‌ها كتاب در موضوع مهدویت و استفاد از كتاب‌هاى لغت و فرهنگ‌نامه‌ها، سرمايه اساسى در تدوين كتاب بوده است.
انتخاب مدخل‌ها و كليد واژه‌هاى كتاب، بر اساس مفاهيم و مقوله‌هايى بوده كه يا ريشه قرآنى و روايى داشته يا مورد پذيرش بزرگان بوده است و نویسنده تصريح دارد كه از مفاهيم و واژه‌هاى وارداتى و سست كه در شأن فرهنگ مهدویت نبوده، پرهيز شده و از آن جا كه مخاطب خود را عموم مردم مى‌داند، از بيان ديدگاه‌ها و برداشت‌هاى شخصى، پرهيز كرده است.
گزارش محتوا
در بخش اعلام، مى‌توان به مدخل‌هايى؛ چون احمد بن اسحاق قمى، احمد بن هلال كرخى، اسماعيله، اصحاب كهف، انطاكيه، على محمد شيرازى، بهائيت، جعفر كذاب، منصور حلاج، حسين بن روح، دجال، سفيانى، شعيب بن صالح، زبور داود، حكيمه خاتون، عوف سلمى، زيديه، شيخيه، شلمغانيه، شيصبانى، طالقان، على بن محمد سمرى، جبرئيل، حديث لوح حضرت زهرا(س)، كتاب كمال‌الدين و تمام النعمه، سيد حسنى، جزيره خضرا، زيارت رجبيه، سرداب، احمديه، مسجد كوفه،، بيت المقدس، نرجس، عيسى(ع)، كوه رضوى، كوه ذى طوى، مسجد جمكران، مسجد سهله و... اشاره كرد.
انجمن حجتيه از جمله اعلامى است كه به توضيح آن پرداخته شده است. نویسنده اين انجمن را از جمله گروه‌هاى فعال معاصر در حوزه مهدویت با ديدگاه‌هاى ويژه معرفى كرده كه در بيش از نيم قرن گذشته، در بحث‌هاى مهدویت، به نوعى در كانون توجه بوده است.
سابقه شكل‌گيرى اين گروه، به جريان‌هاى دهه 1320ش تا ميانه‌هاى دهه 30 در جامعه ايران برمى‌گردد كه افكار و عقايد آن در ذيل عناوين زير توضيح داده شده است:
- بهائيت، دشمن اصلى
- جدايى دين از سياست
- ناموفق بودن قيام‌هاى پيش از ظهور
- بى‌معنا بودن جهاد در دوران غيبت.
بخش اصطلحات حاوى مدخل‌هايى است؛ مانند اشراط الساعه، توقيعات، دابه الارض، غيبت، رجعت، مرگ جاهلى، وقاتون، نداى آسمانى، ولى فقيه، نيابت عام و خاص، نشانه‌هاى آخرالزمان، مهدى شخصى و مهدى نوعى، موعود يهود و مسيحيت، امنيت، اوتاد، مقتداى مسيح، فوتوريسم، فرجام‌شناسى، وقت معلوم، خورشيد پشت ابر، سازمان وكالت، رجعت كنندگان، حكومت صالحان، ناحيه مقدسه، عصر زندگى، غريم، ميراث‌دار پيامبران، يا لثارات الحسين، امدادهاى غيبى، نيابت، پايان تاريخ، يأجوج و مأجوج و نفس زكيه.
در مدخل شمائل حضرت مهدى(عج)، نویسنده مجموع روايات پيامبر اكرم(ص) و امامان(ع) كه شمايل و اوصاف حضرت مهدى(ع) را بيان كرده‌اند، به سه دسته تقسيم كرده است:
- رواياتى كه شمايل آن حضرت را پس از ولادت و دوران كودكى توصيف كرده است؛ از جمله پيشانى درخشان، روى سفيد، چشمان براق، دو كتف ستبر، دو زانوى برگشته و...
- حكاياتى كه ملاقات كنندگان با آن حضرت در طول دوران غيبت، ذكر كرده‌اند كه از جمله آن اوصاف مى‌توان به اين موارد اشاره كرد: صورتى گندم‌گون، داراى قامتى نه بسيار بلند و نه چندان كوتاه، بينى كشيده، چهار شانه و...
- احاديثى كه به نقل از معصومان(ع)، شمايل و ويژگى‌هاى جسمانى آن حضرت را هنگام ظهور و حكومت او بيان كرده كه يكى از مهم‌ترين آن‌ها، توان فوق‌العاده جسمانى ايشان است.
وضعيت كتاب
كتاب در دست ترجمه به دو زبان تركى و انگليسى مى‌باشد.
فهرست مدخل‌ها در ابتدا و كتاب‌نامه منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع و متن اصلى آيات و رواياتى كه ترجمه آن‌ها در متن آمده، پرداخته است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج2 ص862.
- سايت خبرى قطره.