فرائد الفوائد در احوال مدارس و مساجد

فرائد الفوائد در احوال مدارس و مساجد، از آثار فقیه‌ شیعی‌ قرن‌ دوازدهم‌ هجری قمری، محمدزمان ‌بن‌ کلبعلی تبریزی (متوفای 1131 یا 1137ق) به معرفی مدرسه‌ها و مسجدهای مهمّ به‌خصوص در دوره صفویان و ویژگی‌های آن می‌پردازد و اطلاعاتی در مورد ساختار، کارکردها و رویدادهای مرتبط با این اماکن ارائه می‌دهد. نویسنده و مورخ فعال معاصر، رسول جعفریان (متولد 1343ش)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و نویسنده و کتابش را شناسانده است.

فرائد الفوائد در احوال مدارس و مساجد
پدیدآوران	تبریزی‌، محمد زمان‌ بن‌ کلبعلی‌ (نويسنده) جعفریان، رسول (به کوشش)
ناشر	احياء کتاب ** مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1373ش
چاپ	1
شابک	‎964-5844-00-2
موضوع	اسلام و آموزش و پرورش - مسجدها - آداب و رسوم - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ب2ف4 261 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• كتاب حاضر، گر چه از نظر علمى در حد متوسط است، اثرى منحصر در موضوع خود شناخته مى‌شود. توجه به اطلاعات مختصر تاریخى موجود در این كتاب دربارۀ برخى از مدارس و مساجد اصفهان و نیز پرداختن آن به مسائل تحصیلی و مشكلات موجود در موضوعات درسى و همچنین موضع‌گیرى‌ها در برابر جریان اخباریگرى و عرفان و تصوف، بر اهمیت آن، دلالت دارد.
• رسول جعفریان انتقاد کرده است که متأسفانه، نویسنده با آنکه می‌‌توانسته آگاهى‌هاى با اهمیتى را از رشد و گسترش تحصیلات علمى و نهضت مدرسه‌سازى در اصفهان و دیگر شهرهاى مهم ایران در اختیار ما بگذارد، اما چنین نكرده است. با این حال، همین اندازه اطلاعات، مى‌تواند اثر حاضر را به عنوان منبعى براى بحث آموزش و پرورش دورۀ صفوى مطرح كند. به علاوه به كار تمامى علاقه‌مندان به دانستن آگاهى‌هاى عمومى دربارۀ مساجد مشهور دنیاى اسلام و مساجد متبرك از دیدگاه شیعه و آداب آنها مى‌آید.

ساختار و محتوا

• این اثر از 3 مقدمه، 2 باب، 12 فصل و خاتمه به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
• مقدمه ناشر (اهمیت شناخت پیشینه فرهنگ و تمدن و معرفی اهداف نشر میراث مکتوب)
• مقدمه محقق (معرفی نویسنده و ویژگی‌های کتاب حاضر)
• مقدمه نویسنده (معرفی هدف و فصول این اثر)

1. باب اول: در احوال مساجد (6 فصل)
2. باب دوم: در احوال مدارس (6 فصل)

• خاتمه (تعمیر مشاهد مشرفه و آداب زیارت و چند مسأله فقهی).

نمونه مباحث

• نویسنده «مدرسۀ شیخ لطف‌اللّه» را مباركه و مجلس اهل علم دانسته و افزوده است: فضلاى بسیار در آن به رتبۀ فضیلت رسیده‌اند و... آن مدرسۀ شریفه در نزد فرقۀ محقّه چون مدرسۀ نظامیه است در پیش اهل سنّت.

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.