فخرالمحققین، محمد بن حسن
محمد بن حسن بن مطهر حلى (۶۸۲ - ۷۷۱ق)، معروف به «فخرالمحققین»، فرزند علامه حلی، از فقهای برجسته شیعی قرن هشتم ق، از کتاب‌های مشهور او می‌توان به إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد اشاره کرد.
| نام | فخرالمحققین، محمد بن حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حلی، محمد بن حسن
ف‍خ‍رالاس‍لام، محمد بن حسن محمد بن علامه حلی Fakhr Ul-Muhaqqiqin |
| نام پدر | علامه حلی(جمال‌الدین ابومنصور، حسن بن یوسف بن على بن مطهر حلّى) |
| متولد | 662 ش یا 1283 م |
| محل تولد | شهر حله عراق |
| رحلت | 771 ق |
| اساتید | جمال‌الدین ابومنصور، حسن بن یوسف بن على بن مطهر حلّى |
| برخی آثار | إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00035AUTHORCODE |
ولادت
در نیمه شب بیستم جمادى‌الأولى سال 682ق، در شهر حلّه، در خانه بزرگ‌ترین دانشمند شیعه؛ یعنى علامه حلى متولد شد.
تحصیلات
او همانند پدر بزرگوارش، قبل از اینکه به حد بلوغ برسد، از تحصیل نزد استاد بى‌نیاز شد و به مرتبه‌اى از فضائل و کمالات رسید که در میان دانشمندان عصر خویش و در محافل علمى و فکرى به «فخرالمحققین» لقب یافت.
استادان
- جمال‌الدین ابومنصور، حسن بن یوسف بن على بن مطهر حلّى؛
- رضى‌الدین على بن یوسف بن مطهر حلّى، برادر علامه.
فخرالمحققین از نظر علمى و فضل و کمال فرهنگى، شخصیتى ممتاز و فوق‌العاده بود و از نظر ادب و اخلاق و صفات پسندیده انسانى نیز سرآمد جوانان روزگار بشمار مى‌رفت. پدر بزرگوارش به او عشق مى‌ورزید و به وجودش افتخار مى‌کرد.
شاگردان
- محمّد بن مکى عاملى جزینى، معروف به شهید اول؛
- شیخ جمال‌الدین احمد بن متوج بحرانى؛
- شیخ ناصر متوج بحرانى؛
- سید حیدر آملى؛
- سید بدرالدین مدنى، فرزند حسن بن نجم‌الدین مدنى؛
- سید تاج‌الدین بن معیه حسنى که نام او محمّد بن قاسم و از نسب‌شناسان معروف است؛
- شیخ ظهیرالدین، فرزند فخرالمحققین، که نام او محمّد بن محمّد بن مطهر بوده و در زمان حیات پدر خویش وفات یافت؛
- شیخ نظام‌الدین على بن عبدالحمید نیلى از مشایخ ابن فهد حلّى؛
- فاضل مقداد بن عبداللّه سیورى.
وفات
فخرالمحققین محمّد بعد از 89 سال زندگانى بابرکت و تلاش و کوشش در راه ترویج معارف اهل‌بیت(ع)، در ۲۵ جمادی‌الثانی ۷۷۱ قمری برابر با بهمن ۷۴۸ شمسی، نداى حق را لبیک گفت و به سراى باقى شتافت.
پیکر پاک آن عالم فرزانه و دانشمند گران‌مایه از شهر حلّه به نجف منتقل شد و در کنار قبر علامه حلّى به خاک سپرده شد. قبر مطهر او در کنار بارگاه امیرمؤمنان(ع)، سال‌هاى متمادى محل تجمّع عاشقان علم و معرفت و محل رفت‌وآمد دانشمندان و فقیهان بوده است.
آثار
- إیضاح الفوائد؛
- تحصیل النجاة (در علم اصول)؛
- شرح کتاب نهج المسترشدین (در علم کلام)؛
- شرح مبادی الأصول؛
- غایة السئول (شرح تهذیب الوصول علامه)؛
- جامع الفوائد؛
- حاشیه بر إرشاد الأذهان علامه؛
- الکافیة الوافیة؛
- منبع الأسرار؛
- مناسک حج؛
- رساله فخریه؛
- رساله پرسش و پاسخ؛
- المسائل المظاهریة؛
- واجبات الصلوة الثمانیة.
افزون بر این مقالات، فخرالمحققین بر اساس فرمان پدرش، کتاب‌هاى ناقص او را تکمیل کرد؛ زیرا علامه در موارد متعددى، فخرالمحققین را به اتمام کتاب‌هاى نیمه‌تمام خویش توصیه مى‌کند. فخرالمحققین علاوه بر تکمیل، بعضى از کتاب‌هاى علامه را نیز پاک‌نویس نموده است.
منابع مقاله
برگرفته از: گلشن ابرار، ج 3، ص 47، تهیه و تدوین: جمعى از پژوهشگران حوزه علمیه قم، نشر معروف، قم، 1379.