فتح البیان في مقاصد القرآن

فتح البيان في مقاصد القرآن، تألیف سید محمدصدیق خان قنوجی بخاری معروف به محمدصدیق حسن‌ خان نواب عالی (درگذشته 1307ق) است که با هدف نگارش تفسیری با زبان و روش نو به رشته تحریر درآمده است. این اثر با حواشی ابراهیم شمس‌الدین منتشر شده است.

فتح البيان في مقاصد القرآن
فتح البیان في مقاصد القرآن
پدیدآورانصدیق‌حسن‌خان، محمدصدیق (نویسنده) شمس‌الدین ابراهیم (محشی)
ناشردارالکتب العلمية
مکان نشرلبنان - بیروت
سال نشر1420ق. = 1999م.
چاپیکم
موضوعتفاسير اهل سنت - قرن 13ق.
زبانعربی
کد کنگره
‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ف‎‏2 / 97/5 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

تفسیر فتح البیان، تفسیری است متوسط، که مؤلف میان روش عقل و نقل که در استنباط آیه، از هر دو منبع برای فهم آیه سود جسته است. به نکات ادبی، توجه کامل داشته و منابع روایی خود را در تفسیر، در مقدمه‌ای که به همین منظور نگاشته، بیان کرده است. نسبت به نقل روایات ضعیف و اسرائیلیات، حساسیت داشته و هر جا که مناسب بوده این مشکل تفاسیر را بازگو کرده است. در عقاید، تابع نظریه اشاعره و از دیدگاه‌های آنان، چون مباحث امامت، صفات باری و عدل دفاع می‌کند و مباحثی چون رؤیت خداوند را به همان شکل که در نظریه عامه منعکس است، تبیین می‌کند.[۱]

شیوه ترتیب و چینش مطالب، به‌مانند سایر مفسران است که به‌ترتیب مصحف، از نام سوره و معنای آن، فضیلت سوره و آیه و فضیلت قرائت شروع می‌کند و آنگاه آیه‌به‌آیه شرح کلمات و پیام جمله را بازمی‌گوید. از نکات ادبی، اقوال صحابه و تابعین و اخبار وارده در تحکیم و تأیید معنای آیه کمک می‌گیرد. وی معتقد بوده باید در هر زمان، تفسیر، نگارشی تازه یابد و با زبان عصر، روح و طراوت دیگری پیدا کند و جاذبه قرآن برای طالبان تفسیر در شکل جدید دوچندان گردد: «ولکن لابد فی کل زمان من تجدید ما طال به العهد و قصر للطالبین فیه الجد و الجهد...».[۲]


پانویس

  1. ر.ک: ایازی، سید محمدعلی، ص210
  2. ر.ک: همان، ص 210-209؛ مقدمه مؤلف، ص18

منابع مقاله

  1. مقدمه مؤلف.
  2. ایازی، سید محمدعلی، «شناخت‌نامه تفاسیر»، قم، انتشارات کتاب مبین، چاپ اول، 1378.


وابسته‌ها