فانی، کامران

کامران فانی
کامران فانی
نام کامل	کامران فانی
ولادت	۲۵ فرردین ۱۳۲۳
محل تولد	قزوین، ایران
محل زندگی	قزوین، تهران
رحلت	۲۲ آذر ۱۴۰۴
طول عمر	۸۱ سال
دین	اسلام
پیشه	کتابدار، نویسنده، مترجم، نسخه‌پژوه، عضو فرهنگستان
منصب	عضو هیئت علمی و مشاور ریاست کتابخانه ملی ایران، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی
اطلاعات علمی
درجه علمی	کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی
دانشگاه	دانشگاه تهران
علایق پژوهشی	کتابداری، فهرست‌نویسی، ایران‌شناسی، تاریخ علم، تاریخ ایران، ویرایش دانشنامه‌ها
اساتید	عبدالحسین زرین‌کوب، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری، بدیع‌الزمان فروزانفر
برخی آثار	دایرة‌المعارف تشیع; فرهنگ اعلام و اصطلاحات؛ دانشنامه دانش‌گستر معادل فارسی اعلام و اصطلاحات انگلیسی; علم در تاریخ; دانشنامه دانش‌گستر; آقای کتابدار؛ گفتگو با کامران فانی; سلوک روحی بتهوون (ترجمه); مرغ دریایی (ترجمه); موش و گربه (ترجمه); دانشنامۀ کودکان و نوجوانان (ویراستار); زردشت، سیاستمدار یا جادوگر؟ (ترجمه);
	v; t; e;

کامران فانی (۱۳۲۳-۱۴۰۴ش) کتابدار، مترجم، نویسنده، دانشنامه‌نویس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. او از پیشگامان علم کتابداری نوین در ایران و یکی از معماران اصلی نظام‌های رده‌بندی و فهرست‌نویسی منابع فارسی به شمار می‌رود. فانی که سال‌ها عضو هیئت علمی و مشاور ریاست کتابخانه ملی ایران بود، علاوه بر تألیف آثاری مبنایی در کتابداری مانند «سرعنوان‌های موضوعی فارسی» و «رده‌بندی تاریخ ایران»، در ترجمه‌ی متون ادبی و فلسفی و نیز سرپرستی و ویرایش دانشنامه‌های مهمی چون «دائرةالمعارف تشیع» و «دانشنامه دانش‌گستر» نقش اساسی داشت. او مترجمی چیره‌دست بود که آثاری از نویسندگانی چون گونتر گراس، آنتوان چخوف و داستایوفسکی را به فارسی برگرداند.

ولادت

کامران فانی در ۲۵ فروردین‌ماه سال ۱۳۲۳ خورشیدی در شهر قزوین به دنیا آمد.^[۱]

تحصیلات

تحصیلات دانشگاهی خود را در سال ۱۳۴۱ با ورود به دانشکده پزشکی دانشگاه تهران آغاز کرد، اما پس از دو سال، به علاقه خود به ادبیات پی برد و تغییر رشته داد. در سال ۱۳۴۷ موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد و از محضر استادان بزرگی چون عبدالحسین زرین‌کوب، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری و بدیع‌الزمان فروزانفر بهره برد. سپس در سال ۱۳۵۲، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی از دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران دریافت نمود.^[۲]

فعالیت‌ها

فعالیت حرفه‌ای کامران فانی به طور رسمی از سال ۱۳۵۹ با همکاری در کتابخانه ملی ایران آغاز شد و وی در طول سال‌ها به عضو هیئت علمی، مشاور ریاست و عضو شورای عالی مشاوران این کتابخانه تبدیل گردید.^[۳] او به عنوان یک کتابدار و فهرست‌نویس صاحب‌سبک، نقش بسزایی در تدوین استانداردها و نظام‌های سازماندهی اطلاعات در ایران ایفا کرد. از مهم‌ترین دستاوردهای او در این حوزه، می‌توان به تألیف کتاب «سرعنوان‌های موضوعی فارسی» (به همراه پوری سلطانی) و «رده‌بندی تاریخ ایران» اشاره کرد که هر دو به عنوان منابع معتبر و پایه در حوزه کتابداری ایران شناخته می‌شوند.

فانی علاوه بر فعالیت‌های تخصصی کتابداری، مترجمی پرکار و توانا بود. ترجمه‌های او طیف گسترده‌ای از متون ادبی، فلسفی و تاریخی را در برمی‌گیرد. از جمله ترجمه‌های شاخص وی می‌توان به «سلوک روحی بتهوون» اثر سالیوان، «مرغ دریایی» اثر آنتوان چخوف، «خطابه پوشکین» اثر داستایوفسکی و «موش و گربه» اثر گونتر گراس اشاره کرد. او نخستین کسی بود که گونتر گراس، برنده نوبل ادبیات، را به فارسی‌زبانان معرفی کرد. وی در عرصه دانشنامه‌نویسی نیز شخصیتی تأثیرگذار بود و مسئولیت‌های مهمی را بر عهده داشت. فانی از ویراستاران و سرپرستان اصلی «دائرةالمعارف تشیع» و «دانشنامه دانش‌گستر» (در ۱۸ جلد) بود و در تدوین «دانشنامه کودکان و نوجوانان»، «دائرةالمعارف دموکراسی» و «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» نیز مشارکت داشت. همچنین عضویت در شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و هیئت امنای کتابخانه مجلس شورای اسلامی از دیگر مسئولیت‌های علمی او بود.

کامران فانی در سال ۱۳۸۲ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد^[۴] و تا پایان عمر در این شورا فعالیت کرد. او در طول حیات علمی خود، علاوه بر کتاب‌های یادشده، ده‌ها مقاله تألیفی و ترجمه در نشریات معتبری چون «نگین»، «رودکی»، «نشر دانش»، «کیهان فرهنگی» و «بخارا» منتشر ساخت.^[۵]