عون الحنان في شرح الأمثال في القرآن
عون الحنان في شرح الامثال في القرآن كتابى است كه توسط شيخ على احمد عبدالعال الطهطاوي، رئيس جمعيّت اهل القرآن و السنة تهيه و تدوين شده است.در اين كتاب ابتدا به آياتى از قرآن كريم كه در آنها سفارش به پرهيزكارى و اطاعت از فرامين الهى شده و نيز رواياتى دربارۀ فضيلت سوره‌ها و آيات قرآن كريم اشاره شده و سپس به عده‌اى كه گمان مى‌كنند قرائت قرآن كريم براى اموات سودى دربردارد حمله مى‌كند و تأكيد مى‌كند كه قرآن براى زندگان نازل شده است و نفعى براى اموات و يا تأثيرى در شفاى امراض بدن و جسمانى ندارد، در عين حال بسيارى از مردم قرآن را براى مردگان مفيد دانسته و از تأثير آن در اصلاح زندگى زندگان غافلند و حال آنكه قرآن كتاب زندگى است و حاوى دستور العمل‌هاى ارزنده‌اى براى زندگان مى‌باشد.
| عون الحنان في شرح الأمثال في القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طهطاوی، علی احمد (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق یا 2004 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - امثال
قرآن - بررسی و شناخت قرآن - مسایل متفرقه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 84/4 /ط9ع9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف در فصل اول كتاب فتاواى شيخ محمود شلتوت را در تأييد ديدگاه خود ذكر مى‌كند و به هدف نزول قرآن از ديدگاه قرآن كريم كه همانا هدايت به حق و خارج ساختن مردم از ظلمت و تاريكى باطل است اشاره مى‌كند و آياتى كه امر به تدبر و تفكر در قرآن را يادآور مى‌شوند ذكر مى‌كند.
همچنين به فضيلت قرائت قرآن و فضيلت برخى سوره‌ها و آيات آن اشاره مى‌كند.
علل رويگردانى مردم از قرآن يكى ديگر از بخشهاى كتاب است كه در آن اعراض‌كنندگان را به چند دسته
تقسيم مى‌نمايد.
فصل دوم كتاب به محاجۀ قرآن كريم با مادى‌گرايان و اهل كتاب اختصاص يافته است و در آن به ذكر براهين و استدلالات قرآنى در مقام پاسخ‌گويى به يهوديان و مسيحيان پرداخته شده است.
فصل سوم كتاب به أمثال در قرآن كريم اختصاص يافته است.در اين فصل ابتدا مقدارى دربارۀ معجزات، مراد از معجزه، ويژگى‌هاى معجزات عمومى، اختلاف معجزات و غيره بحث شده و سپس وارد موضوع اصلى كتاب يعنى مبحث«أمثال» شده است.در اين قسمت ابتدا ماهيت و حقيقت «مثل» توضيح داده شده و سپس ديدگاه عالمان علوم بلاغت و فقهاء دربارۀ امثال بيان شده است و در ادامه به بيان مثل‌هاى قرآنى كه در آيات متعدد قرآن كريم پراكنده است، پرداخته شده است.
امثال قرآنى ويژگى‌هاى دارند كه برخى از آنها عبارتند از:1-دقت تصوير همراه با آشكار كردن عناصر مهم صورت تمثيلى.2-تصوير پويا، گويا و زنده كه ابعاد مكانى و زمانى برخوردار است.3-تنوع در ارائه امثال.4-گاهى بخش‌هايى از مثل قرآنى بر اساس اعتماد به تيزهوشى اهل استنباط حذف مى‌شود و گاهى نيز بخش‌هايى از ممثّل له و غيره.
ساختار
مؤلف مقدمه‌اى كوتاه بر كتاب نگاشته و كلّ كتاب را در سه فصل تنظيم كرده است:
فصل اول دربارۀ وظيفۀ اصلى قرآن كه همان هدايت مردم به حق و حقيقت است اشاره مى‌كند.سپس به نقد ديدگاه‌هائى كه معتقد به بهره‌مند شدن اموات از قرائت قرآن هستند مى‌پردازد.پس از آن به بيان بدعت‌هايى كه دربارۀ قرآن صورت گرفته، هدف از نزول قرآن، وجوب اطاعت از خدا و پيامبر، فرمان به انديشيدن در قرآن، فضائل قرائت سور و آيات قرآنى و غيره، پرداخته شده است.
در فصل دوم دربارۀ احتجاج قرآن كريم با مادّيون و اهل كتاب بحث شده و در فصل پايانى كتاب دربارۀ امثال در قرآن كريم مطالبى بيان شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب توسط شيخ على احمد عبدالعال الطهطاوي تهيه و تدوين شده و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 288 صفحه در سال 1425 هجرى براى اولين‌بار توسط «دار الكتب العلمية» بيروت به چاپ رسيده است.
منابع‌مقاله
- متن كتاب
- بهاءالدين خرمشاهى، دانشنامه قرآن كريم، جلد اول، ص 293