عماد فقیه کرمانی، علی بن محمود
عمادالدین علی بن محمود فقیه کرمانی، (احتمالا 690- 773ق)، متخلص به عماد و معروف به عماد فقیه کرمانی، از شاعران و عارفان معروف و معاصر حافظ و از شاگردان شیخ زین‌الدین کاموئی و صاحب «پنج گنج» است.
| عماد فقیه کرمانی، علی بن محمود | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | عمادالدین علی بن محمود فقیه کرمانی |
| تخلص | عماد |
| نام پدر | محمود |
| ولادت | احتمالا 690 |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | شعر و عرفان |
| اساتید | شیخ زین‌الدین کاموئی |
| برخی آثار | پنج گنج |
ولادت
درباره مدت زندگی و یا سال زادروز او، در هیچ کتابی، اشاره‌ای نشده و فقط با استنتاج، استدراک و استنباط از آثار خود وی، می‌توان به سال تقریبی تولد او، نزدیک شد[۱]. از آثار وی، چنین برمی‌آید که او و برادرش در سال 705ق، امور خانقاه را اداره می‌کردند و لذا معقول به‌نظر می‌رسد که تصور کنیم او در این سال، حداقل پانزده سال داشته باشد. بنابراین، می‌توان حدس زد که سال تولد وی، 690ق باشد[۲].
اساتید
وی همچنان‌که در آثارش منعکس است، از کودکی تحت تعلیم پدر در خانقاه مرادش شیخ نظام‌الدین محمود در طریقه عارفان گام می‌زده و با واسطه شیخ نظام‌الدین محمود، به استناد آنچه در «صفانامه» آورده، سلسله ارادتش به شیخ زین‌الدین کاموئی، می‌رسیده است[۳].
خصوصیات
خواجه عماد در اثر پرهیز از شکم‌خوارگی، چنانکه بارها به این موضوع در آثارش اشارت دارد، مردی ضعیف‌الجثه و بسیار لاغر اندام بوده است[۴].
آنچه از فحوای سخنان خواجه عماد استنباط و استدراک می‌گردد، این است که از محیط کرمان، خاصه محیط اجتماعی آن و هم‌چنین از همنشینان، رنجیده خاطر بوده است[۵].
مذهب
در اشعار خواجه عماد، آثاری دیده می‌شود که با معتقدات اهل تشیع، سازگار است و از آنها، شمیم شیعی بودن وی، استشمام می‌گردد:
| خداوندا چه باشد گر در این عهد | برون آید زفضلت مهدی از مهد | |
| که شرع از نصرتش قوت پذیرد | چراغ دین زرایش نور گیرد | |
| براندازد رسوم اهل بدعت | کشد خط برجبین اهل شنعت [۶] |
ممدوحین
افرادی که خواجه عماد فقیه با آنان معاصر بوده و آنان را ستوده است، عبارتند از:
- شاه شیخ ابواسحاق اینجو پادشاه فارس؛
- امیرمبارزالدین محمد مظفر؛
- جلال‌الدین ابوالفوارس شاه شجاع؛
- خواجه قوام‌الدین محمد بن علی صاحب عیار؛
- خواجه احمد بن محمد بن علی عراقی، معروف به تاج‌الدین عراقی و...[۷].
وفات
وی در سال 773ق. درگذشته است[۸].
آثار
وی صاحب کتابی است تحت عنوان «پنج گنج» که مشتمل بر پنج مثنوی «صحبت‌نامه»، «محبت‌نامه»، «ده‌نامه»، «صفانامه» یا «مونس الابرار» و «طریقتنامه» می‌باشد.
پانویس
منابع مقاله
فقیه کرمانی، عمادالدین علی، «پنج گنج»، به اهتمام رکن‌الدین همایون فرخ، بی‌تا، بی‌جا.