علم میزان به روایت جابر بن حیان
علم میزان به روایت جابر بن حیان تألیف محمد جوهرچی؛ این کتاب پژوهشی عمیق و مستند درباره علم میزان به عنوان یکی از علوم بنیادی در کیمیا و دانش طبیعی دوره اسلامی است که توسط جابر بن حیان پایهگذاری شده و در این اثر به تفصیل بررسی شده است.
| علم میزان به روایت جابر بن حیان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جوهرچی، محمد (نویسنده) |
| ناشر | مجمع ذخایر اسلامی-مؤسسة ابن سينا |
| مکان نشر | قم-آلمان - بن |
| سال نشر | 1393 |
| شابک | 9789649888316 |
| موضوع | جابر بن حیان، علم میزان، کیمیا، علوم اسلامی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | QD ۲۵/ج۹ع۸ ۱۳۹۴ |
ساختار
این کتاب در سه بخش اصلی و پنج پیوست تنظیم شده است. بخش اول به زندگی و آثار جابر بن حیان، بخش دوم به اندیشههای فلسفی و کیهانشناسی او، و بخش سوم به تبیین علم میزان اختصاص دارد.
گزارش کتاب
کتاب «علم میزان به روایت جابر بن حیان» نوشته محمد جوهرچی، پژوهشی جامع درباره یکی از مهمترین نظریههای دانش طبیعی در تمدن اسلامی است. این اثر که توسط مجمع ذخایر اسلامی منتشر شده، به بررسی علم میزان به عنوان نظریهای بنیادین در کیمیا میپردازد که توسط جابر بن حیان (پدر علم شیمی اسلامی) پایهگذاری شده است.
جوهرچی در بخش اول کتاب به زندگی و آثار جابر بن حیان پرداخته و مسائلی مانند سوانح حیات، پیشوای ایمانی او (امام صادق علیهالسلام)، کتابشناسی آثارش و دو مسئله مهم جابری را بررسی میکند. در این بخش نویسنده نشان میدهد که چگونه جابر بن حیان توانست میراث علمی مصری، یونانی و ایرانی را در شاکلهای منسجم تلفیق کند.
بخش دوم کتاب به اندیشههای جابر بن حیان در حوزههای کیهانشناسی، طبیعتشناسی، حکمت و کیمیا اختصاص دارد. نویسنده در این بخش به تحلیل جهانبینی و جانمایه باورهای جابر میپردازد که برای درک علم میزان ضروری است.
بخش سوم که قلب کتاب محسوب میشود، به تبیین علم میزان اختصاص دارد. جوهرچی در این بخش ابتدا معنا و مفهوم میزان را از طریق مطالعه واژگان و معانی متداول آن در جامعه اسلامی بررسی میکند. سپس به تعریف، اهداف، روشها و کاربردهای میزان جابری میپردازد. در ادامه، جزئیات نظامهای میزان و به ویژه کاملترین آنها یعنی میزان حروف را تحلیل میکند. پایان این بخش به ثمرات و دستاوردهای میزان جابری و چگونگی استمرار یا استحاله آن اختصاص دارد.
از ویژگیهای برجسته این کتاب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. بررسی نظاممند علم میزان به عنوان یکی از علوم بنیادی در تمدن اسلامی
2. تحلیل رابطه علم میزان با جهانبینی و باورهای جابر بن حیان
3. تبیین سیر تحول این علم از دوران جابر تا دورههای بعد
4. استفاده از منابع دست اول و تحقیقات نوین در این زمینه
5. ارائه پیوستهای ارزشمند شامل کتابشناسی توصیفی کتب الموازین و نمودارهای ابزارهای کیمیاوی
این کتاب نه تنها برای پژوهشگران تاریخ علم در تمدن اسلامی، بلکه برای علاقهمندان به فلسفه علم و تاریخ اندیشه نیز منبعی ارزشمند محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات