علم طبقات الرواة

علم طبقات الرواة؛ دراسة مقارنة تطبيقية، نوشته پژوهشگر معاصر عراقی و استاد دانشگاه کوفه، علی خُضَیِّر حَجّی، پژوهشی ابتکاری است که به معرفی و تحلیل «علم طبقات راویان» از دیدگاه اندیشوران عامه و خاصه می‌پردازد و تفاوت آن را با علم رجال توضیح می‌دهد.

علم طبقات الرواة
پدیدآوران	حجي، علي خضیر (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	دراسة مقارنة تطبيقية
سال نشر	1422ق - 2021م
چاپ	1
موضوع	محدثان شیعه - حدیث - علم الرجال
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	8ع3ح 115 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

نویسنده، با تأکید بر اینکه اندیشه‌ اولیه نگارش این اثر از دروس استادمان، سید محمدصادق خِرسان در سال 1425ق، به ذهنم رسید که فواید دانش طبقه‌شناسی راویان احادیث را مطرح می‌کرد و حکم رجالی آن و اثرش را در ارزش‌سنجی روایات توضیح می‌داد، خاطره جالب و عبرت‌انگیزی را نقل کرده است: به نظرم رسید که لازم است علم طبقات به‌صورت پژوهشی دانشگاهی نیز مطرح شود و به همین جهت این طرح را برای نگارش پایان‌نامه دوره دکترا به شخصی پیشنهاد دادم و طرح تحقیق را ترسیم کردم و طرح تفصیلی با اشراف من تنظیم شد. در جلسه بررسی طرح مذکور، یکی از اعضای گروه تخصصی، ناآگاهانه گفت: فرقی بین علم رجال و طبقات نیست و این، همان است! من ناراحت شدم و «إنا لله و إنا إليه راجعون» گفتم و افزودم:

1. علم طبقات: ارتباط بین راویان را از نظر زمانی و مکانی تبیین می‌کند.
2. امّا علم رجال: در مورد خود راویان و اوصافشان به پژوهش می‌پردازد.

• آنگاه در دلم گفتم: چنین استادی که خود، راه نشناسد، چگونه راهنمای دانشجویان شود؟!‏.

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، از مقدمه و 5 فصل به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

• مقدمه (چگونگی پیدایش و نگارش اثر حاضر و طرح کلی مباحث آن).

1. معرفی علم طبقات راویان.
2. فایده‌های علمی پژوهش در علم طبقات راویان.
3. مبانی و روش تقسیم طبقات نزد شیعه.
4. مبانی و روش تقسیم طبقات نزد جمهور.
5. تطبیقاتی بر طبقات راویان.

نمونه مطالب

• علم طبقات، افزون بر تعیین موقعیت زمانی و مکانی راویان، منزلت علمی و گرایش و مکتب حدیثی آنان را نیز کشف می‌کند‏.
• بهتر است دانشجویان دانشگاه در پژوهش‌های روایات شیعه، به طبقات آیت‌الله بروجردی (مانند کتاب رجال أسانيد أو طبقات رجال كتاب الكافي للشيخ الكليني) مراجعه و اعتماد کنند و در روایات جمهور، به طبقات ابن حجر عسقلانی‏.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.