طبائع الإستبداد و مصارع الإستعباد
طبائع الإستبداد و مصارع الإستعباد، نوشته استاد عبدالرحمان کواکبى(متوفاى 1320ق) معروف به سید فراتى یکى از اصلاح‌طلبان جهانگرد است. وى هنگام اقامت در مصر- در سال 1318 مقالاتى در زمینه سازش علم و دین در روزنامه‌ها نوشت؛ سپس بر آنها افزود و کتابى مستقل گرد آورد. در این کتاب، با همین گرایش، آیاتى از قرآن را تفسیر نموده است.
| طبائع الإستبداد و مصارع الإستعباد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کواکبی، عبدالرحمان بن احمد (نويسنده) |
| ناشر | Imprenta de Antonio Brusi ** المطبعة العصرية |
| مکان نشر | سوریه - حلب |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ک9ط2 381 JC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وى از قرآن با عنوان «شمس‌العلوم و کنزالحکم» یاد مى‌کند و مى‌گوید: «علت آنکه علماى سلف از بیان محتواى علمى قرآن خوددارى مى‌کردند، بیم از جمودگرایان بى‌دانش بود تا مورد تکفیر و توهین آنان قرار نگیرند؛ در حالى که این جنبه از قرآن یکى از مهمترین جوانب اعجاز قرآن است و اگر دانشمندان اسلامى از روز نخست، آزادانه در این وادى گام مى‌نهادند، هر آینه مى‌دیدند قرآن، حاوى مکنونات و اسرار علمى فراوان است که هر یک دلیلى روشن بر اعجاز این سخن الهى است و نیز ثابت مى‌شد که قرآن چگونه با پیشرفت زمان و گسترش دانش همگام و همساز است. از این گذشته مى‌دیدند که قرآن پیش از این، به آنچه امروز به نام علم کشف شده، اشاره کرده است؛ مثلا دانشمندان جدید، هسته نخست آفرینش جهان را کشف کرده و با نام اثیر(اتر که همان سدیم است) از آن یاد کرده‌اند که چیزى جز گاز فشرده نیست و در قرآن به صراحت از آن یاد شده است: «ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِی دُخانٌ». همچنین کشف کرده‌اند که تمامى موجودات در حرکت دائمند و در قرآن آمده است: «وَ کلٌّ فِی فَلَک یسْبَحُونَ».
درباره منظومه شمسى که[در دانش جدید ثابت کرده‌اند] توده‌اى به هم پیوسته بوده، سپس از هم جدا گشته‌اند قرآن مى‌گوید: «أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ کانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما».
درباره مواد ترکیبى طبیعت که اختلاف آنها بر اثر اختلاف در نسبت عناصر موجود در آنهاست، قرآن چنین مى‌گوید: «وَ کلُّ شَی‌ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ».
در این کتاب از این قبیل مطالب که برخى پذیرفتنى‌اند و برخى نه، بسیار یافت مى‌شود. البته کوشش مؤلّف در حدّ توان و درک وى ستودنى است[۱].
پانویس
- ↑ معرفت، محمدهادی، ج2، ص469-470
منابع مقاله
معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، چاپ یکم، 1379-1380ش.