شرف الطالب في أسنی المطالب
شرف الطالب فی اسنی المطالب تألیف احمد بن حسن قسنطینی مشهور به ابن خطیب یا ابن قنفذ (810-740ق) از جمله کتاب‌های شرح‌حال‌نویسی سرزمین اندلس است. نویسنده در این اثر وفیات صحابه، محدثین و مؤلفین تا سال 807ق را گردآورده است.
| شرف الطالب في أسني المطالب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن قنفذ، احمد بن حسن (نويسنده) قاضی، محمد بن یوسف (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب شرف الطالب فی اسنی المطالب |
| ناشر | شرکة نوابغ الفکر |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-977-6305-53-3 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ش4 203 CT |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق در مقدمه به نهضت بزرگ فکری در قرن هشتم هجری در بلاد مغرب اسلامی اشاره کرده که تمامی علوم انسانی از فقه، حدیث، تفسیر، تاریخ، تصوف و شهرهای مهمی چون بونه، قسنطیه، بجایه و تلسمان را فراگرفته بود. از جمله بزرگان این نهضت ابن قنفذ بوده است. همچنین اشاره می‌کند که از ابن قنفذ بالغ بر سی اثر برجای مانده و اثر حاضر از آن جمله است[۱]
تاریخ وفیات صحابه و محدثین از جمله اموری بوده که اهل حدیث به جهت خوف از مدلسین و متقلبین بر حفظ آن اصرار داشته‌اند و ابن قنفذ آنچه را که از وفیات صحابه، علما، محدثین و مؤلفین توانسته در این اثر به شیوه‌ای نو گرد آورده است[۲]
کتاب مشتمل بر شرح‌حال و تراجم رجال تصوف و مالکیه در بلاد مغرب و اندلس که ابن قنفذ تا هنگام وفاتش به سال 739ق به روش مبسوط یا موجز نوشته است[۳] قابل توجه آنکه در این سال ابوالفتح بن منعه موصلی شافعی وفات یافته است،[۴] اما همان‌گونه که محقق اشاره کرده ابن قنفذ تا سال 810 زنده بوده است و شاهد آن هم ذکر وفیات تا سال 807ق است.
اولین شخصیتی که از وی یاد شده خدیجه کبری(س) است که سال قبل از هجرت وفات یافت[۵] پس از آن به نام دیگر صحابه و شخصیت‌ها به ترتیب سال اشاره شده است. نویسنده در سال چهلم هجری با لفظ «توفی» به رحلت علی بن ابی‌طالب(ع) در نزدیک شصت سالگی اشاره می‌کند و البته محقق اثر با «استشهد» این اشتباه نویسنده را اصلاح می‌کند[۶] محمد بن عبدالرحمن مراکشی ضریر آخرین شخصیتی است که نویسنده از او گزارش می‌دهد. او فقیه و اهل بونه و همشهری ابن قنفذ بوده و در انتهای سال 807 رحلت کرده است.[۷]
ابن قنفذ کتاب دیگری با عنوان «الوفیات» نوشته که ذیلی بر همین کتاب است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- یوسفی اشکوری، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 4، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.