شرح کامل فیه مافیه
شرح کامل فیه مافیه تألیف کریم زمانی، این کتاب، متن کامل فیه مافیه همراه با شرح و توضیحات آن است که به تازگی توسط شارح معروف مثنوی معنوی فراهم شده و تحّول دیگری در بسط تعالیم مولانا و آسان سازی دشواری‌های کتاب فیه مافیه ایجاد کرده است. فیه مافیه در چاپ فروزانفر و چاپ‌هایی که از روی آن انجام گرفته، به تبع نسخۀ اصلی به بیش از هفتاد فصل تقسیم شده است. اما در چاپ حاضر،این تقسیم‌بندی کاملاً دگرگون شده و هر کدام از فصل‌های گذشته به تناسب واحدهای معنایی در بخش‌های کوچک‌تری مرتّب شده است. مثلاً فصل اول از چاپ فروزانفر که با حدیث عالمان وابسته و وارسته آغاز می‌شود، در این چاپ در سه قسمت و هر قسمت با شماره و عنوانی مخصوص متمایز گردیده و بعد در ادامۀ هر قسمت شرح آن آمده است. به این ترتیب، در اين اثر، هر داستان و هر واحد معنایی جداگانه در نظر گرفته شده و به این ترتیب فیه مافیه به ۳۰۸ فصل يا بخش جدید تجزیه و هر کدام در ذیل عنوانی بسیار مناسب و درخور قرار داده شده است. به گونه‌ای که با مراجعه به فهرست مطالب، موضوعات مورد نظر به سهولت به دست می‌آید. در چاپ‌های پیشین این کتاب چون فصل‌ها عنوان نداشت؛ فهرست مطالب نیز وجود نداشت، بنابراین یافتن یک مسأله مستلزم مطالعه و مرور کامل کتاب بود.
| شرح کامل فیه مافیه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زمانی، کریم (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات معین |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1390 |
| چاپ | اول |
| موضوع | مولوی، جلال‌الدین محمدبن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق, . فیه مافیه,-- نقد و تفسیر,عرفان,نثر فارسی, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴,-- تاریخ و نقد, -- قرن ۷ق |
| کد کنگره | BP۲۸۵/ز۹ف۹۰۲ |
شارح در مورد نسخه مورد نظرش می‌گوید فیه مافیه تاکنون بارها چاپ شده است. اما بهترین چاپ آن متعلق به مرحوم استاد فروزانفر است... با این حال در متن مصحح ایشان نیز اغلاطی راه یافته است و ما به اندازۀ بضاعت اندک خود در دفع این موارد کوشیده‌ایم و گاه روایت نسخه‌های بدل را ارجح شمرده‌ايم.
کار اصلی و مهم وی مربوط به بخش شرح و تعلیقات متن می‌شود که در آن لغات، اصطلاحات، تعبیرات و مفاهیم متن را معنی کرده و دشواری‌های آن را به طور مبسوط شرح داده است. همچنین آیات و احادیثی که در ضمن متن آمده به طور کامل ترجمه کرده و مقصود مولانا از استشهاد آیه و حدیث را که اغلب با تأویلات خاص همراه است. در حد نیاز شرح و تفسیر نموده است. همچنین اشارات متن که به برخی وقایع تاریخی یا اشخاص مهم اشاره دارد، همه را با استفاده از منابع معتبر به قدر کافی توضیح داده و ابهام‌های متن را برطرف کرده است. گاه به مشترکات و تناسبات معنایی که میان فیه مافیه و مثنوی معنوی وجود دارد، با ذکر ابیات مثنوی به این تناسبات نیز اشاره می‌کند. در پایان، چهار فصل کتاب که گمان می‌رود از مولانا نیست به عنوان ملحقات آورده شده است. چاپ و جلد کتاب زیباست و متن کتاب با خط نسبتاً درشت و به خوبی نقطه‌گذاری، اعراب گذاری و با رسم الخط یکسان ویرایش شده و عناوین مطالب با خط زیبای نستعلیق نگارش يافته است. در پایان، فهرست‌های آیات، احادیث، امثال و سخن بزرگان اشعار عربی، اشعار فارسی، اشخاص، جای‌ها، قبایل و اقوام و فرقه‌ها و منابع و مآخذ و درج شده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص412-413
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.