شرح تبصرة المتعلمين (للعراقي)
شرح تبصرة المتعلمين نوشته شيخ ضياءالدين عراقى می‌باشد.اصل این كتاب نوشته علامه حلى است.
| شرح تبصرة المتعلمین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسون، محمد (مصحح)
مؤسسه النشر الاسلامي التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه (مصحح) علامه حلی، حسن بن یوسف (نویسنده) عراقی، ضیاءالدین (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | تبصره المتعلمین فی احکام‌الدین. شرح |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1414 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | علامه حلی، حسن بن یوسف، 648 - 726 ق. تبصره المتعلمین فی احکام‌الدین - نقد و تفسیر فقه جعفری - قرن 8ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | BP 182/3 /ع8 ت2027 1373 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اين كتاب به خاطر ويژگى‌هاى خاص خود مانند جامعيت در موضوع، آسانى و روانى عبارت همراه با دقت علمى، از دانشنامه‌هاى فقهى بزرگ، بلكه سومين دانشنامه بعد از كتاب رياض و جواهر به شمار مى‌رود.
آنچه كه ارزش و اهميت اين كتاب را مى‌افزايد روش دقيق مؤلف است كه به حق استاد فقهاى متأخر شمرده مى‌شود چرا كه از مجلس درس او تعداد بسيار زيادى از فقهاى معاصر و مراجع تقليد فارغ التحصيل شدند.
چاپ كتاب
اين كتاب با تمام ارزشى كه دارد و همانند بسيارى از ميراث اسلامى ما در زاويه يكى از كتابخانه‌ها سال‌هاى سال مخفى مانده بود، تا اين كه حضرت حجت‌الاسلام شيخ محمد مهدى آصفى حفظه‌الله بر نسخه‌اى خطى از اين كتاب كه با دست خط خود مؤلف نوشته شده دست يافت، و بر برخى از فضلاى حوزه براى تحقيق و چاپ آن عرضه نمود، حضرت حجت‌الاسلام شيخ محمد هادى معرفت اين مهم را پذيرفت و هفت جلد را تحقيق نمود كه در چهار جلد و در زمان‌هاى مختلف به چاپ رسيد.
بيشترين هزينه چاپ را حضرت آیت‌الله سيد ابوالقاسم خويى متحمل شد.
آقاى معرفت دست از كار تحقيق تتمه كتاب كشيد و به چهار جلد ياد شده كه از اول كتاب طهارت تا آخر امر به معروف و نهى از منكر است اكتفا نمود.
در اين ميان مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم بر آن شد تا تحقيق اين كتاب را به انجام برساند، و اين كار را به يكى از فضلاى حوزه واگذار نمود، كه ايشان نيز ما بقى تحقيق كتاب از بحث متاجر تا آخر بحث اجاره كه جلد پنجم از چاپ جديد مى‌باشد را انجام داد.
سپس مؤسسه انتشارات تصميم گرفت كه جلدهاى اولى تحقيق شده توسط آقاى معرفت را نيز دوباره تحقيق كند، تا يك دوره فقهى كامل و به طور يكنواختى ظاهر گردد كه اين كار نيز به انجام رسيد.
نسخه‌هاى مورد اعتماد
در تحقيق اين كتاب از دو نسخه خطى استفاده شده است:
اول: نسخه اصلى، كه با خط مؤلف نوشته شده و بد خط است، حتى برخى از كلمات بدون نقطه نوشته شده، بلكه احيانا چند كلمه با هم و بدون تفكيك ادغام شده است. اين نسخه داراى چند جلد است و حاوى تمام آن چيزى است كه مؤلف در شرح تبصره نگاشته است.
دوم: نسخه‌اى با خط خوش كه توسط يكى از شاگردان مؤلف تدوين شده و خود مصنف تصحيحاتى بر روى آن اعمال كرده است. از اين نسخه در خواندن كلمات ناخواناى نسخه اصل بسيار استفاده شده است.
روش تحقيق
- استفاده از نسخه اصل كه با خط مؤلف نوشته شده در تحقيق اين كتاب و كمك گرفتن از نسخه دوم در خواندن برخى از عبارت‌هاى ناخوانا در نسخه اصل.
- استخراج آيات قرآنى، احاديث شريف و گفتار علمايى كه مؤلف آنها را در طى بحث ذكر كرده است، مگر منابعى كه در دسترس نبودند مانند نجاة العباد صاحب جواهر، حاشيه نجاة العباد شيخ انصارى، تكمله التبصره آخوند خراسانى و حاشيه آن نوشته يكى از شاگردان آخوند.
- توضيح معانى واژه‌هايى كه نياز به توضيح دارند.
- ايجاد فهرست موضوعات در پايان هر جلد.