شرح بائية ذي الرمة
شرح بائية ذي الرمة اثر ابوبکر احمد بن محمد صنوبری (273- 334ق) در شرح قصیده بائیه دیوان ابوحارث غیلان بن عقبه بن بهیش بن مسعود بن حارثه بن عمرو بن ربیعه، ملقب به «ذو الرمة» (77- 117ق/ 696- 735م) که با تحقیق محمود مصطفی حلاوی، منتشر شده است.
| شرح بائية ذي الرمة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صنوبری، احمد محمد (نويسنده)
ذوالرمه، غيلان بن عقبه (نویسنده) حلاوی، محمود مصطفی ( محقق) |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1406ق - 1985م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در تعریف از قصیده‌ای که کتاب حاضر در شرح آن می‌باشد، کلامی به یکی از خلفای بنی امیه که احتمالا هشام بن عبدالملک (متوفی 125ق/ 734م) باشد، نسبت داده شده است که چنین گفته است: «اگر عرب آن را درک می‌کرد، بر آن سجده می‌نمود»[۱].
این قصیده، تأثیر ویژه‌ای در روح شاعر داشته و یکی از بهترین اشعار او و همچنین یکی از بهترین اشعار عرب، دانسته شده است[۲].
علما و علاقمندان به شرح قصیده بائیه، به شرح آن در ضمن دیوان ذوالرمه، اکتفا نکرده بلکه در آثار و نوشته‌های خود، جایگاه و اهمیت خاصی را بدان اختصاص داده و آن را به صورت جداگانه نیز شرح کرده‌اند که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد[۳].
صنوبری در شرح این قصیده و توضیح مفردات و واژگان آن و نیز معنا و مفهوم کلی ابیات، روشی میانه را برگزیده است؛ بدین معنا که از اختصاری که مخل به معنای کلام باشد پرهیز نموده و از توضیحات مفصل و طولانی نیز خودداری کرده است[۴].
شرح صنوبری بر بائیه ذوالرمه، از نظر ویژگی‌ها منحصربه‌فرد بوده و به دلیل ارزش خاصی که دارد، از بقیه شروح این قصیده که علما، اعم از محدثان و زبان‌شناسان بر آن نوشته‌اند، متمایز گردیده است[۵].
صنوبری خود شاعری است که شعر شاعر دیگری را شرح نموده است و به آن، نه تنها به چشم یک محقق، زبان‌شناس و مفسر منتقد می‌نگرد، بلکه به همه اینها، احساسات لطیف شاعرانه و اشتراکات خود در ویژگی شاعری صاحب قصیده را افزوده است؛ چیزی که باعث شده است توضیحات و تشریحات او، طعمی خاص، ممتایز و شاعرانه داشته باشد[۶].
محقق در مقدمه مفصلی که به ابتدای کتاب افزوده، ابتدا به شرح حال صاحب شرح و صاحب قصیده پرداخته و سپس، ضمن اشاره ارزش و اهمیت این قصیده در میان شعر عرب، نسخ خطی کتاب را توصیف نموده و در پایان، اقدامات تحقیقی صورت گرفته بر روی کتاب را توضیح داده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.