شاهنامه و پژوهشهای تازه
شاهنامه و پژوهشهای تازه تألیف اولگ گرابار، غزال دبیری، ماریانا شرو سیمپسون، مریم نعمت طاووسی و گالینا لاسیکووا؛ ترجمه محمود فاضلی بیرجندی (متولد 1341ش)، مترجم؛ کتابی است که دربردارندۀ پنج مقاله است که در آغاز سال 2010 میلادی به مناسبت یکهزارمین سال سرایش شاهنامه در نشریۀ انگلیسیزبان ایرانشناسی در انگلستان منتشر شده است. این مقالات با نگاهی نو و تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف شاهنامه فردوسی از منظر تاریخنگاری، هنر و جامعه ایرانی میپردازند.
| شاهنامه و پژوهشهای تازه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گرابار، اولگ (نویسنده)
دبیری، غزال (نویسنده) سیمپسون، ماریانا شرو (نویسنده) نعمت طاووسی، مریم (نویسنده) لاسیکووا، گالینا (نویسنده) فاضلی بیرجندی، محمود (مترجم) |
| ناشر | پایان |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 8‑26‑5742‑600‑978 |
| موضوع | فردوسی، ابوالقاسم، 329-416ق -- شاهنامه -- نقد و تفسیر -- شعر حماسی -- تاریخ و نقد -- مقالهها و خطابهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4495.Sh21392 |
ساختار
این کتاب شامل پنج مقاله اصلی به همراه دیباچه مترجم و نمایه است.
گزارش کتاب
کتاب «شاهنامه و پژوهشهای تازه» مجموعهای ارزشمند از پنج مقاله پژوهشی است که توسط محققان برجستۀ بینالمللی در زمینۀ شاهنامهشناسی نگاشته شده و توسط محمود فاضلی بیرجندی به فارسی ترجمه شده است. این مقالات که در آغاز سال 2010 میلادی به مناسبت یکهزارمین سال سرایش شاهنامه در نشریۀ انگلیسیزبان ایرانشناسی در انگلستان منتشر شدهاند، با نگاهی نو و تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این اثر سترگ ادبیات فارسی میپردازند.
در مقالۀ اول با عنوان «شاهنامه متعلق به روزگار سامانیان است یا غزنویان؟» نوشتۀ غزال دبیری، تاریخ پیدایش شاهنامه در دو سلسله سامانیان و غزنویان بررسی شده است. نویسنده معتقد است زمان پیدایش شاهنامه برخلاف باور عموم ارتباطی به روزگار سلطان محمود غزنوی ندارد، بلکه پیش از آنکه به دربار غزنویان وارد شود، سینهبهسینه میان مردم منتقل میشد.
اولگ گرابار در مقالۀ دوم با عنوان «چرا شاهنامه نگارگری شد؟» به بررسی تابلوها و نگارگریهای داستانهای شاهنامه در دورههای مختلف پرداخته است. به باور وی این نگارگریها که نخستین آنها 300 سال پس از شاهنامه شکل گرفتهاند، در دوره مغولان اوج گرفت. این دوران یکی از زوایای مثبت دوران مغولان بهشمار میرود؛ چراکه مغولان با وجود خشونت و قساوتی که داشتند، به هنر و دانش خدمتهایی کردند و اوجگیری نگارگری شاهنامه در دوره آنها بخشی از آن خدمات است.
مقالۀ سوم با عنوان «سیاوش و ایزد نباتات» نوشتۀ مریم نعمت طاووسی، به تحلیل و تفسیر داستان سیاوش و وجوه تشابه آن با ایزد نباتات میپردازد. این مقاله مطالعهای تطبیقی بین داستان سیاوش و باورهای عامیانه در فرهنگها و اقوام درباره چرخه زندگی، مرگ و بازگشت به زندگی است.
ماریانا شرو سیمپسون در مقالۀ چهارم با عنوان «سفر کعبه اسکندر به گزارش نگارههای شاهنامه»، با مطالعه تابلوهایی که در دوران مختلف درباره سفر اسکندر مقدونی به مکه کشیده شده، برداشتهای هر دوره از این داستان شاهنامه را بررسی میکند. وقایع مربوط به حمله و غارت اسکندر در ایران، یکی از رویدادهای مهم تاریخ ایران باستان بهشمار میرود.
مقالۀ آخر با عنوان «هوشنگ اژدهاکش در دربار پادشاهان صفوی» نوشتۀ گالینا لاسیکووا، بر آن است تا نقشهای منسوجات نفیس عصر صفوی را بر زمینۀ تاریخی آن معنا و تفسیر کند. فرضیۀ مقاله آن است که موضوع اساطیری و ادبی کشف آتش به وسیلۀ هوشنگ شاه در جریان مذاکراتی که صفویان به منظور تأمین سلاحهای گرم برای ایران انجام میدادند، مورد استفاده داشت.
این کتاب با ارائه دیدگاههای نو و تحلیلهای عمیق، گامی مهم در جهت شناخت بیشتر ابعاد مختلف شاهنامه و تأثیر آن بر هنر و فرهنگ ایرانی برداشته است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات