شاهنامه نادری
شاهنامه نادری، اثر محمدعلی طوسی، مشهور به فردوسی ثانی، کتابی است در بیان حوادث و رخدادهای دوران نادرشاه که با تصحیح و اهتمام احمد سهیلی خوانساری، منتشر شده است.
| شاهنامه نادری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فردوسی ثانی، محمدعلی (نويسنده) سهیلی خوانساری، احمد (مصحح) |
| ناشر | انجمن آثار ملی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1339ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 12ق. - ایران -- تاریخ -- افشاریان، 1148 - 1218ق. -- شعر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۶۷۵۷/ش۲ف۴ ۱۳۳۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
طوسی در اثر حاضر، با آگاهی از کارهای گذشتگان مانند شاهنامه‌ی فردوسی واسکندرنامه‌ی نظامی، به مقایسه‌ی کار خود با آنان پرداخته و خود را از این نظر که به توصیف و مدح و ستایش فردی می‌پردازد که در پیش روی اوست، برتر از فردوسی و نظامی دانسته است که با تمام نکته‌سنجی‌ها و ارزشمندی‌ا‌شان، به مدح و توصیف گذشتگان پرداخته‌اند و با این شرح، به وصف اسکندر دوران خود، یعنی نادرشاه افشار پرداخته است[۱].
با وجود تلاش وی برای پیروی از بزرگانی چون فردوسی در نظم کتاب خود و شرح دلاوری‌های نادر، کتاب او از این جهت که تنها شرح جنگ‌هاست، آن‌هم با توصیفاتی بسیار اغراق‌آمیز و گاه تکراری، هیچ‌گاه نمی‌تواند ادعای برابری با آثار گذشتگان را داشته باشد[۲].
اگر عنصر خرد در نظم شاهنامه حکیم طوس نقش محوری می‌یابد، طوسی آنگاه که در ابتدای کتاب و بنا بر رسم همیشگی تاریخ‌نویسی‌های فارسی، به مدح پیامبر(ص) می‌پردازد و او را به سبب بی‌سایه بودن می‌ستاید، هیچ شباهتی به حکیم طوس که بسیار سعی می‌کند در نظم اثرش خود را به او همانند کند، نمی‌یابد[۳].
در کتاب او تنها در موارد اندکی، روایت‌های تکراری صحنه نبردها کنار می‌رود و جا برای روایت مواد دیگری از تاریخ باز می‌شود. از آن جمله است توصیف مجلس ازدواج نادر در خراسان[۴].
بااین‌وجود در برخی قسمت‌های اثرش، شباهت به کتاب شاهنامه بسیار چهره می‌نماید؛ مثلا جایی که می‌آورد:
| به گرز گران و کمند و سنان | سر و دست و پهلوی نام‌آوران | |
| شکستند و بستند و بشکافتند | درآوردگه هرکه را یافتند |
یادآور این بیت شاهنامه است که:
| به روز نبرد آن یل ارجمند | به گرز و به خنجر، به تیغ و کمند | |
| شکست و درید و برید و ببست | یلان را سر و سینه و پا و دست[۵] |
در نهایت، شاهنامه نادری با همه کاستی‌های آن در تاریخ‌نگاری و اغراق‌ها و تقلیدهای آن در توصیف حوادث به‌عنوان یک منبع تاریخی، شایسته‌ی بررسی و توجه است[۶].
پانویس
منابع مقاله