سیاحت‌نامه مصر
سیاحت‌نامه مصر، ترجمه‌ای به زبان عربی به قلم مترجم ترک محمدعلی عونی (1898-1952م)، از کتابی به زبان ترکی به اسم اولیا چلبی سیاحت‌نامه سی، نوشته تاریخ‌نگار، کاشف و جهان‌گرد قرن یازدهم هجری قمری، محمد ظلى، مشهور به اولیاء چلبی (1020-1090ق)، است که به معرفی ویژگی‌های فرهنگی، طبیعی، انسانی و اجتماعی مصر در دوره امپراتوری عثمانی می‌پردازد و از آوردن هیچ سخنی حتی شایعه و خرافه نیز دریغ نمی‌کند. این کتاب را عبدالوهاب عزام و احمد سعید سلیمان، تصحیح و تحقیق کرده‌اند و احمد فؤاد متولی نیز برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نویسنده و کتابش و مترجم را شناسانده است.
| سیاحت‌نامه مصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اولیاء چلبی (نويسنده)
عونی، محمدعلی (مترجم) عزام، عبدالوهاب (محقق) سلیمان، احمد سعید (محقق) متولی، احمد فؤاد (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | دار الکتب و الوثائق القومیة. الإدارة المرکزیة للمراکز العلمیة. مرکز تحقیق التراث |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 2009م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-18-0619-x |
| موضوع | مصر -- سیر و سیاحت -- متون قدیمی تا قرن ۱۴,سودان -- سیر و سیاحت -- متون قدیمی تا قرن ۱۴,چلبی، اولیا، ۱۶۱۱ - ۱۶۸۲ -- سفرها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DT۵۱/چ۸س۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- سفر اولیاء چلبی به مصر، سودان و حبشه از سال 1672م، شروع شد و سال 1680م، پایان یافت[۱].
- احمد فؤاد متولی نوشته است: چلبی شوق خاصی به جهان‌گردی دارد؛ به‌صورتی که سفرش پایان نیافته، در اندیشه سفری دیگر است تا با کشورها و شهرهای گوناگون آشنا شود و به مشاهده و دیدار بپردازد و... در سفرنامه‌اش می‌کوشد تصویری زنده و صادقانه از مشاهداتش عرضه کند و علاقه‌مند است که شگفتی‌ها و حتی نوادر و خرافات را نیز بیاورد...[۲].
ساختار و محتوا
این اثر، برگردان جلد دهم کتاب سیاحت‌نامه اولیاء چلبی است و در 57 فصل سامان یافته است. و برخی از مباحث مهمّ آن عبارت است از: ویژگی‌های مصر قدیم، عمالقه، دولت‌های مصر، جامع الازهر و جوامع و مساجد دیگر، نیل مبارک مصر، مشاغل و حرفه‌ها در قاهره، اعیاد و گیاهان خوراکی که در مصر می‌روید.
انتقاد
- به نظر می‌رسد این ترجمه، ناقص است و دربردارنده همه مباحث مربوط به مصر در متن اصلی نیست؛ زیرا کتاب حاضر فقط 57 فصل دارد، ولی در ترجمه‌ای دیگر دارای 73 فصل و خاتمه است[۳]. همه فصل‌های ترجمه‌نشده، اطلاعاتی درباره مصر دارد و عناوینش هم گویای این نکته است و... در خاتمه هم از جمله به یادکرد سلاطین مصر پرداخته است[۴].
نمونه مباحث
- افشره تمر هندی، مخصوص مصر و نوشیدنی ترش است و مست‌کننده نیست، ولی جگر را نشاط و جلا دهد و خنک کند و سوداء و صفراء را از بین ببرد[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اولیا چلبی، «الرحلة إلی مصر و السودان و الحبشة»، با اشراف و تقدیم: دکتر محمد حرب، دارالآفاق العربية، مدينة نصر – القاهرة، الطبعة الأولی، 2006م.