سيرة و مناقب عمر بن عبدالعزيز
سيرة و مناقب عمر بن عبدالعزيز الخليفة الزاهد، نوشته محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری، عبدالرحمن بن جوزی (510-597ق)، زندگی و فعالیت‌ها و خبرهای خلیفه اموی، عمر بن عبدالعزیز، (63-101ق) را بر اساس مجموعه‌ای از روایات و حکایات بیان می‌کند.
| سيرة و مناقب عمر بن عبدالعزيز | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) زرزور، نعیم (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | الخلیفة الزاهد |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1404ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع7الف2 38/4 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- نویسنده گوید: من برای هریک از مشاهیر و اخیار هر زمانی، کتابی را اختصاص دادم تا اخبارش را بازگویم و به نظرم رسید که اخبار عمر بن عبدالعزیز شایسته‌تر است که گفته شود؛ زیرا زمامداران را بر کاری که برتر و سزاوارتر است آگاه می‌کند و زاهدان را یاری رساند تا صبوری کنند و به همین جهت، گردآوری آثار و اخبار او را ترجیح دادم تا شاید دین‌داری و یقین خوانندگانش را افزون سازد؛ چه، این مرد، اسوه والیان و یکی از آیات الهی بود[۱].
- روش کتاب، روایی است و فقط روایات و سخنان را نقل می‌کند و توضیح و تحلیل و انتقادی در آن مشاهده نشد، جز یک مورد که مضمون روایتی را نقد و تصحیح کرده است[۲] و به همین جهت، توانایی علمی نویسنده (در زمینه علوم فقه، کلام، تاریخ و تفسیر و...) در این کتاب، جلوه‌گر نشده است؛ به‌عنوان نمونه، او برخی از اخبار اسرائیلیات را در مورد «عمر بن عبدالعزیز» ذکر کرده و بدون هیچ توضیح و نقدی، گذشته است[۳].
ساختار و محتوا
نویسنده، کتابش را به 44 باب تقسیم کرده و در آن از هرچه به «عمر بن عبدالعزیز» مربوط می‌شود، سخن گفته است. اولین باب، «ولادت او» است و آخرین، «ارثیه‌ای که باقی گذاشت». برخی از موضوعات مورد بحث در این اثر، عبارت است از: نسب و جدّ عمر بن عبدالعزیز، دانش‌اندوزی او و پرسش از دانشمندان، برخی از روایاتی که با سند از پیامبر(ص) نقل کرده است، علم فراوان و فصاحت وی و ثنای مردم بر او، عمر بن عبدالعزیز در اسرائیلیات، خلافت او و اخبار دوران حکومتش، سیره او و عدالتش، زهد و کرم و ورع او و مناجات و دعای او و...
نمونه مباحث
نویسنده، روایاتی نقل می‌کند که بر محبت «عمر بن عبدالعزیز» نسبت به امام علی(ع) دلالت دارد و در آن، حدیث غدیر تأیید شده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.