سنت شفاهی به مثابه تاریخ
سنت شفاهی به مثابه تاریخ تألیف جان وانسینا، مترجم فرهاد نام برادرشاد؛ یکی از انواع مختلف منابع تاریخی، سنت‌های شفاهی هستند. این منابع به انتقال مفاهیم تاریخی کمک می‌کنند. سنت‌ها با باید همیشه به عنوان انعکاسی از گذشته و حال، در یک کالبد دانست. این کتاب در پی آن است تا پاسخی علمی و روشمند بدین سؤال بدهد که «آیا وابستگی سنن شفاهی به حافظه، اعتبار آن‌ها را به عنوان یک منبع تاریخی از بین می‌برد؟». نویسنده هدفش را ارائه‌ی مجموعه‌ای از قواعد و قوانین روش شناسی مربوط به شواهد تاریخی می‌داند که بر سنت‌های شفاهی اعمال می‌شوند و بر فرآیندهای تفکر در میان انسان‌ها تأکید می‌کند که فارغ از محدودیت‌های زمان و مکان هستند و مورخان را قادر می سازد تا قابلیت باورپذیری و اعتبار سنجی بسیاری از سنت‌ها را بررسی کنند.
| سنت شفاهی به مثابه تاریخ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | وانسینا، جان (نویسنده) نام برادرشاد، فرهاد (مترجم) |
| ناشر | نشر مورخان |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۷ش |
| شابک | 978-622-99230-2-3 |
| کد کنگره | |
ساختار
کتاب در 7 فصل نگاشته شده است. فهرست عناوین اصلی:
فصل اول: سنت شفاهی همچون جریان مداوم
گفتار اول: تولید پیام ها
گفتار دوم: فرآیندهای پویایی سنت شفاهی
گفتار سوم: سنت شفاهی به مثابه منبع تاریخی
فصل دوم: اجرا، سنت و متن
گفتار اول: اجرا
گفتار دوم: اجرا و سنت
گفتار سوم: ثبت سنت ها
گفتار چهارم: شهادت و متن
فصل سوم: دریافت پیام
گفتار اول: شکل و محتوا
گفتار دوم: معنی
گفتار سوم: اهداف پیام
فصل چهارم: پیام یک محصول اجتماعی است
گفتار اول: کاربردهای اجتماعی پیام
گفتار دوم: سنت آئینه جامعه
فصل پنجم: پیام بیانگر فرهنگ
گفتار اول: جوهره و محتوای فرهنگ
گفتار دوم: تصاویر و کلیشه‌ها در نقش بازنمایی‌های جمعی
فصل ششم: سنت به مثابه یادآور اطلاعات
گفتار اول: مجموعه یا پیکره به مثابه استخری از اطلاعات
گفتار دوم: پیکره به مثابه یادآور در طول زمان
گفتار سوم: گاهشماری و یادآوری اطلاعات
فصل هفتم: ارزیابی سنت شفاهی
گفتار اول: محدودیت‌های سنت شفاهی و منابع بیرونی
گفتار دوم: منحصر به فرد بودن سنت شفاهی
گزارش کتاب
یکی از انواع مختلف منابع تاریخی، سنت‌های شفاهی هستند. آن‌ها پیام هایی نانوشته‌اند که در حافظه نسل‌های بشری ثبت شده‌اند. سنت‌های شفاهی تنها زمانی آشکار می‌شوند که آن‌ها را نقل کنند. سنن شفاهی در گفتار ها و آواها منتقل و به صورت مثل‌ها، تصنیف ها، سروده‌ها و افسانه‌ها و ... دریافته می‌شوند. بنابراین در میان انواع مختلف منابع تاریخی، سنن شفاهی جایگاه ویژه‌ای دارند. چون این منابع تعریف کننده فولکور هستند و به انتقال مفاهیم تاریخی کمک می‌کنند. به عقیده‌ی مؤلف سنن شفاهی اسنادی از حال حاضرند؛ زیرا در حال حاضر نقل می‌شوند. با این حال، آن‌ها تجسم یک پیام از گذشته‌اند و نمی‌توان گذشته و اکنون را در آن‌ها نفی کرد. نویسنده هدف کتاب خود را تلاش برای تهیه مجموعه‌ای از قواعد و قوانین مربوط به جریان تولید،انتشار و ثبت سنن شفاهی و تاریخی برای خوانندگان و محققان این حوزه بیان می‌کند. به گون‌های که این قواعد از یک بدنه و ترتیبی منطقی برخوردار باشند. ناگفته نماند تا دوره اخیر عده معدودی از محققان به حوزه روش شناسی سنن شفاهی، به عنوان منبع تاریخ ورود کرده‌اند. با توجه به ابداعی بودن شیوه ارائه مطالب و تدوین قواعد مربوط به سنت‌های شفاهی، اهمیت و ارزش این اثر دوچندان است.
لازم به ذکر است که موضوعات و مصادیق کتاب محدود به دوره‌ی معین یا مکان مشخص نگردیده است. اگرچه این رویکرد باعث باورپذیری بیشتر و ارتباط بهتر مورخان و محققان در زبان‌های غیر انگلیسی با حوزه مطالعاتی می‌گردد، ولی مترجم را با گستره‌ای از اصطلاحات، واژه‌ها و مفاهیم تاریخی ویژه از زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف مواجه کرد. در این بین سعی گردید تا جایی که مفهوم مختل نگردد. در ترجمه آن‌ها از واژه‌های فارسی جا افتاده و امروزی در حوزه روش شناسی تاریخ استفاده شود. البته در موارید برای کمک به روشن شدن موضوع در ارجاعات و زیرنویس ها اطلاعات مضاعفی از موارد مطروحه ذکر گردیده است. [۱]
پانويس