سفرنامۀ بهمئی و لشکرکشی به طیبی
سفرنامۀ بَهمِئی و لشکرکشی به طیّبی، گزارشی از تحولات کهگیلویه و بختیاری در جنگ اول جهانی 1918-1916 تألیف ادوارد ویلیام چالز نوئل، ای.جی.بی.پیل، ترجمه کاوه بیات؛ یک سفرنامه از کپتین نوئل، افسر سیاسی بریتانیا به منطقۀ بهمئی ویک گزارش از لشکرکشی بر ضد ایل طیبی به قلم کپتین پیل، نایب کنسول بریتانیا در اهواز در سال های پایانی جنگ اول جهانی به انضمام مجموعه‌ای از اسناد و گزارش‌های دیگر در توضیح جوانبی چند از سیاست‌های دولت بریتانیا در قبال آن منطقه درسال های مورد بحث، بخش اصلی این مجموعه را تشکیل می‌دهد.
| سفرنامۀ بهمئی و لشکرکشی به طیبی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ویلیام چالز نوئل، ادوارد (نویسنده)
ای.جی.بی.پیل (نویسنده) بیات، کاوه (مترجم) |
| ناشر | نشر نامک |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۴۰۱ش |
| شابک | 9-31-6670-622-978 |
| موضوع | سفرنامه‌های انگلیسی,جنگ جهانی اول، ۱۹۱۴ - ۱۹۱۸م., -- ایران,کهگیلویه و بویراحمد, -- تاریخ,-- اسناد و مدارک |
| کد کنگره | DS ۴۴/۹۸ /ن۹س۷ |
ساختار
این کتاب حاوی دو بخش است:
بخش اول: اسناد و گزارش ها
بخش دوم: یادداشت‌های سفر کهگیلویه و لشکرکشی بختیاری بر ضد طیبی‌ها
گزارش کتاب
سفرنامۀ بهمئی گزارش سفری است به یکی ازحوزه‌های کمتر شناخته شده به قلم یکی از افسران سیاسی بریتانیا به نام کپتین نوئل که به رغم شهرت و آوازه‌ای تاریخی، هنوز در مورد آثار و نوشته‌های برجای مانده از وی تحقیقات درخور توجهی صورت نگرفته است. در کنار این سفرنامه که بیشتر ارزش جغرافیایی و مردم شناختی دارد، مجموعه‌ای از اسناد و گزارش‌های سیاسی به قلم نوئل و یا در پاسخ به وی نیز در دسترس بود که آن‌ها نیز در مقام پیش درآمدی بر سفرنامۀ مزبور ترجمه و ارائه شده‌اند. در توضیح بیشتر این اسناد و گزارش ها، علاوه بر اشاره‌ای مختصر به زندگانی سیاسی کپتین نوئل، سعی شده با استناد به دیگر گزارش‌های برجای مانده از مقامات سیاسی بریتانیا از تحولات کلی حوزۀ خوزستان در این دوره – سال های میانی جنگ جهانی اول – نیز تصویری ارائه شود.
کپتین (سروان) ادوارد ویلیام چارلز نوئل (1974-1886) که البته بعدها در ارتش حکومت بریتانیا در هند به منصب سرهنگ دومی نیز ارتقاء یافت، در یک خانوادۀ نظامی در بریتانیا متولد شد و پس از تحصیلات اولیه، یک دورۀ آموزشی را نیز در آکادمی نظامی طی کرد. او که بعدها در مقام یک افسر به خدمت ارتش هند درآمد، برای مدتی جایگزین یکی از دستیاران نمایندگی مقیم بریتانیا در بوشهر شد. وی در آستانۀ جنگ جهانی اول در مقام دستیار دوم نمایندگی بریتانیا جایگزین شد و تا مدت‌ها در این منصب برجای ماند. در همین دوره بود که نوئل مأمور شد تا تنی چند از عوامل آلمان را در سر راهشان از شوشتر به فارس بازداشت کند و این سرآغازی شد بر سرگذشت پرآوازۀ او در سال های بعد. در همین ایام بود که او به نیابت کنسولگری اهواز منصوب شد. در این دوره بخش‌های شرقی خوزستان صحنۀ رویارویی نیروهای بریتانیا و عثمانی بود که هریک علاوه بر قوای متعارف خود مجموعه‌ای از عشایر عرب محلی را نیز در صف متحدان خود داشتند. در کنار این تحولات در حوزه‌های شرقی خوزستان در ارتباط با تحرکات خوانین بختیاری در آن حدود نیز رخدادهایی جریان داشت که به نظر می‌آید زمینه ساز فعالیت‌های جاری و بعدی کپتین نوئل شد.[۱]
پانويس