سرائر النحو
المخترع في إذاعة سرائر النحو، اثر ابوالحجاج یوسف بن سلیمان اعلم شنتمری (476-410ق) است.
| سرائر النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اعلم شنتمری، یوسف بن سلیمان (نويسنده) هنداوی، حسن محمود (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | المخترع في إذاعة |
| ناشر | دار کنوز اشبیلیا |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 9960-701-53-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف، کتاب را به سه بخش تقسیم کرده و اسم هر بخشی را مقاله نام نهاده است. که در مقاله اولی، اسم و در مقاله دوم، فعل و در مقاله سوم، حرف معنا را مورد بررسی قرار می‌دهد. هرکدام از این مقالات هم مشتمل بر فصولی است.
موضوع کلی این مقالات، علل نحو است که به تصریح مؤلف، بسیاری از این علل، از ابداعات و اختراعات خود اوست و قبل از وی کسی متعرض آنها نشده است[۱].
مثلا وی درباره علت مبنی بر فتح بودن حروف مشبهه بالفعل، می‌گوید: برخی از این حروف، آخرشان مشدد است و برخی ماقبل آخرشان یاء است؛ بنابراین وقتی در آخر این حروف التقاء ساکنین صورت می‌گیرد، حرف آخر حرکت داده می‌شود و آن حرکت، فتحه خواهد بود؛ چراکه تضعیف ثقیل است و با فتحه که اخف حرکات است، تناسب دارد...[۲].
وی این کتاب را در سنین جوانی خود درحالی‌که 32 سال داشته تألیف کرده است؛ چراکه او در 410 متولد شده و نوشتن این کتاب را در 442 آغاز نموده است[۳].
گرچه نام کتاب در نسخه خطی، «المقالات الثلاث في الصرف و النحو» ذکر شده است، ولی محقق به دلایلی، عنوان «المخترع في إذاعة سرائر النحو» را ترجیح داده است؛ از جمله اینکه مؤلف در مقدمه خویش چند بار صراحتا عباراتی را ذکر کرده که دلالت بر این عنوان می‌نماید، مانند عبارت: «فحملنا علی اختراع هذا الكتاب...» و نیز وی در مقدمه شرحش بر حماسه ابی‌تمام، به اینکه کتابی به نام «المخترع في إذاعة سرائر النحو» دارد، تصریح کرده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن کتاب.