رفتار اخلاقی انسان با خود

رفتار اخلاقی انسان با خود، نوشته اخلاق‌پژوه معاصر، محمدتقی سبحانی‌نیا، پژوهشی بر اساس قرآن و روایات با هدف شناسایی فضایل و رذایل اخلاقى در رفتار با خود، شناخت تفصیلى مهم‌ترین مصادیق آن و خودارزیابی برای خودسازی، مدیریت نفس و پیشرفت است.

رفتار اخلاقی انسان با خود
پدیدآوران	سبحانی‌نیا، محمدتقی (نويسنده)
ناشر	مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1392ش
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/س2ر7 250 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

در پیشگفتار گروه اخلاق عملی کاربردی، با تأکید بر اهمیت فراوانِ تعامل انسان با نفس خویش و اینکه پایه اصلاح رفتارهاى انسان در تمام ابعاد، اصلاح رفتار او با خویشتن است، افزوده شده است: علی‌رغم غناى فراوان منابع اسلامى در بُعد تعامل انسان با خود، متون اخلاقى نشریافته، بیشتر به «رابطه او با خدا» و «رابطه او با هم‌نوعان» پرداخته است و از «رابطه او با خودش» غفلت شده است. با توجّه به اهمیت این موضوع و نیز نبود اثرى شاخص در این خصوص، این اثر علاوه بر کارکرد محتوایى‌اش که به سه نوع رویارویى با خود پرداخته است، در جهت‌دهى برخى پژوهش‌ها به سمت بررسى تعامل و رفتار انسان با خود نیز می‌تواند سودمند باشد.

ساختار و محتوا

نویسنده، مباحث کتابش را در 7 فصل سامان داده است. توضیح مراقبه، محاسبه، مشارطه و معاتبه، از مهم‌ترین مباحث کتاب است.

نمونه مباحث

1. تعالیم اسلامى، انسانِ وارسته را کسى مى‌داند که خود و اعمال خویش را به زیر ذره‌بین ببرد و درصدد اصلاح خود، جبران خطاها و تقویت توانمندى‌هایش برآید؛ ازاین‌رو قرآن کریم گاه مؤکداً انسان را به مراقبت از خود و پاسدارى از سعادت خویش توصیه کرده، مى‌فرماید:يٰا أَيهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا عَلَيكمْ أَنْفُسَكمْ‌... (مائده: 105)؛ اى کسانى که ایمان آورده‌اید! بر شما باد مراقبت از خودتان... علامه جعفرى درباره اهمیت ارزیابى خود مى‌گوید: «ارزیابى خویشتن، برتر از خودشناسى است. تعداد کسانى که به ارزیابى خویشتن پرداخته‌اند، بسیار کم هستند».
2. میان تسلط بر نفس و پرهیز از پُرخورى، رابطه مستقیمى برقرار است که متون روایى متعدد بر آن تأکید دارد. از امام على(ع) روایت است: «من اقتصر في أكله كثرت صحته و صلحت فكرته»؛ کسی که جانب کم‌خورى نگاه‌دارد، سلامتش بسیار و فکرش شایسته خواهد شد.

مآخذ نگارنده

نویسنده، برای نگارش اثر حاضر از 221 منبع (202 کتاب فارسی و عربی (روایی، اخلاقی، تربیتی، روان‌شناسی، تفسیری، کلامی، فلسفی، لغوی و...)، 4 پایگاه اینترنتی، 13 نشریه و 2 نرم‌افزار (جامع التفاسیر و مکتبة اهل‌البیت(ع)) استفاده کرده است.

منابع مقاله

پیشگفتار و متن کتاب.