رساله سه اصل

رساله سه اصل، عنوان کتابی است از صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، معروف به ملاصدرا، به زبان فارسی درباره سیر و سلوک و تکامل اخلاقی و کشف علوم حقیقی و نیز موانعی که در نیل به وصال به حقیقت در راه سالک نهاده شده است. اثر حاضر به تصحیح و اهتمام دکتر سید حسین نصر و به‌انضمام منتخب مثنوی و رباعیات ملاصدرا در اردیبهشت 1340ش، مطابق با ذی‌قعده 1380ق، توسط چاپخانه دانشگاه تهران، به چاپ رسیده است. ظاهرا همان طور که سید حسین نصر در مقدمه‌اش بر کتاب متذکر شده، این چاپ، اولین چاپ از این اثر است.

رساله سه اصل
پدیدآوران	صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(نویسنده) نصر، سید حسین (مصحح)
عنوان‌های دیگر	به انضمام منتخب مثنوی و رباعيات او سه اصل
ناشر	دانشگاه تهران
مکان نشر	ايران - تهران
چاپ	چاپ يکم
موضوع	شعر عرفاني - قرن 11ق. شعر فارسی - قرن 11ق. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ??? - ????ق. - سرگذشت‌نامه عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BBR‎‏ ‎‏1097‎‏ ‎‏1340
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

رساله سه اصل، نمونه‌ای است از روش آخوند ملاصدرا در شناسایی نفس و موانعی که آن را از وصال به معرفت واقعی بازمی‌دارد و طریقی که باید برای از میان برداشتن این موانع و نیل به کشف حقایق و مرحله ذوق و شهود به‌کار برد. کتاب‌ها و رسایل ملاصدرا در علم النفس مانند سفر چهارم اسفار، از پرارزش‌ترین نوشته‌های حکمای اسلامی در این فن و در زمره اساسی‌ترین فصول حکمت صدرالمتألهین محسوب می‌گردد.

این رساله، پاسخ آخوند است به تمام کوته‌نظران و ظاهربینان و عالم‌نمایانی که به نام علم و دین، با حکمت و عرفان که منشأ تفکرات دینی و حافظ نوامیس آسمانی است خصومت می‌ورزند. این رساله، به عوام خطاب نگردیده، بلکه مستمعان و خوانندگانی که آخوند در نظر دارد، علمای ظاهربین است که با آشنایی مختصری با ظواهر علوم شرع خود را در ردیف کمّلین دانسته و سنگ راه ارباب حقیقت می‌گردند.

صفحات 39 تا 41 نسخه حاضر از کتاب، حاوی تصاویری از نسخ خطی آن است. چاپ دیگری از اثر حاضر در سال 1381ش توسط انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا صورت پذیرفته است که به‌لحاظ حروف‌چینی و صفحه‌بندی بهتر از چاپ حاضر است. فهرست مطالب در چاپ حاضر پس از مقدمه مصحح ذکر شده و در چاپ 1381 انتشارات بنیاد حکمت صدرا در ابتدای کتاب. انتشارات صدرا به دلیل متأخرتر بودن و اینکه چاپ دوم اثر است، حاوی یک مقدمه بیشتر از نشر دانشگاه تهران در 1340ش است؛ یعنی دکتر سید حسین نصر برای چاپ دوم اثر، یک مقدمه 3 صفحه‌ای با عنوان مقدمه بر چاپ دوم، افزوده است.

علاوه بر دو نسخه حاضر، نسخه دیگری نیز از این اثر هست که در سال 1377ش به اهتمام محمدرضا جوزی در 2000 نسخه توسط انتشارات روزنه در تهران به چاپ رسیده است. ظاهرا این نسخه عینا تجدید چاپ همان نسخه اول، یعنی نسخه حاضر است که در سال 1340ش توسط انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است و تنها تفاوتش با آن نسخه، این است که از کیفیت چاپ و حروف‌چینی و صفحه‌بندی بهتری برخوردار است؛ علاوه بر اینکه در شماره‌گذاری صفحات مقدمه و مطالب با آن متفاوت است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. صدرالدین محمد شیرازی (ملاصدرا)، «رساله سه اصل»، تصحیح و تحقیق و مقدمه حسین نصر، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381ش.
3. صدرالدین محمد شیرازی (ملاصدرا)، «رساله سه اصل»، تصحیح دکتر سید حسین نصر و به اهتمام و ویراستاری محمدرضا جوزی، تهران، روزنه، 1377ش.